سفالگری در منزل با کمترین امکانات و بهترین درآمد
سفالگری در خانه یکی از راحت ترین و آرامش دهنده ترین کارهایی است که با استفاده از آن می توان زمینه را برای سرگرمی و فعالیت های هنری فراهم آورد. از آن جایی که سفالگری نیاز به مواد اولیه کمی دارد، در واقع یکی از هنرهای ارزان و مقرون به صرفه است. می توان به راحتی در منزل به ایجاد آثار هنری در این زمینه پرداخت و سفال های بسیار زیبا و منحصر به فرد را خلق نموده و از ساختن آنها لذت برد. برای مشاهده مقاله های دیگر در زمینه مشاغل خانگی میتوانید به سایت ایران ریچ مراجعه نمائید.
سفالگری چیست؟
سفالگری یکی از هنرهای ماندگار انسان از دوره های باستان تا به امروز است. و هیچ یک از مصنوعات و ساخته های فکر و اندیشه انسان از نظر زیبایی و همچنین از نظر ارزانی و فراوانی مواد اولیه در طبیعت به پای سفال نمی رسد. سفالگری در ایران یکی از پدیده های فرهنگی است و نقش و ترکیب آن به عنوان بیانی نمادین و تمثیلی، وسیله ای برای انتقال اندیشه و فرهنگ های گوناگون بوده است. با آغاز شهرنشینی، سفال های زیبا و با نقش و نگار زیبا رواج پیدا کرد. ایران دارای سابقه ای طولانی و درخشان در زمینه سفالگری می باشد.
ابزارهای مورد نیاز در مراحل سفالگری
- سوزن
- چرم
- چاقو
- مشته
- کاردک
- اسفنج
- قلمو
- کاردک
- سیم قطع کننده
خاک های مورد نیاز برای سفالگری
- خاک های اولیه : خاک های خالصی هستند که در کنار سنگ های مادر رسوب کرده اند و هنوز توسط باد و آب جا به جا نشده اند. این خاک ها در کنار صخره های مادر که فلدسپاتی هستند به وجود می آیند. این عمل توسط نفوذ باران در سنگ و بخار گازهای موجود صورت می گیرد و سنگ تبدیل به نوعی خاک موسوم به کائولن می شود. رنگ این خاک ها سفید و سرامیک خالص هستند.
- خاک های ثانویه: خاک هایی که در اثر جریان رودخانه ، باد و یا باران از محل اولیه جدا می شوند در مسیر مواد آلی و اکسیدهایی را جذب می کنند و خلوص کمتر و چسبندگی بیشتری از خاک های اولیه دارند. این نوع خاک پیچیدگی و ناخالصی بسیاری با خود دارد که شامل کوارتز، میکا، آهن ، کربن و مواد دیگری می شود.
خاک‌های ثانویه در سفالگری
- بال کلی: این خاک حاوی دانه های ریز بسیاری از آهن است و در 1300 درجه ذوب می شود. بال کلی چسبندگی خوبی دارد و اغلب به عنوان افزودنی به کائولن اضافه می شود. این خاک به رنگ خاکستری است و به منظور بالابردن چسبندگی با درصد مناسبی به خاک های اولیه مخلوط میشود.
- گل نسوز: اغلب برای ساخت آجرنسوز از این گل استفاده می شود. گل نسوز در نوع چسبناک و غیر چسبناک موجود است و بافت خاصی دارد. اغلب به عنوان افزودنی به انواع خاک استفاده می شود.
- گل استون ور: رنگ گل استون ور بعد از پخت در کوره از خاکستری روشن تا قهوه ای تیره متغیر است که به دلیل درصد ناخالصی در آن است.
مراحل سفالگری
اولین مرحله آماده کردن گل رُس : گل مورد استفاده در سفالگری از آب و خاک رُس تشکیل میشود. هنگام انجام مراحل سفالگری زمان افزودن آب به خاک رُس باید دقت زیادی صورت گیرد تا گل مناسبی آماده گردد که نه خیلی رقیق باشد و نه خیلی غلیظ، چون هم گل رقیق و هم گل غلیظ از استحکام کافی برخوردار نیستند. به این خاطر که اگر شما در هنگام ریختن آب در خاک رُس دقت کافی را نداشته باشید امکان دارد بعد از ساخت ظرف در دیواره های ظرف شکاف هایی به وجود بیاید و تمامی زحمتتان را به باد دهد.
ورز دادن کامل گل رُس : به یاد داشته باشید بعد از مخلوط کردن خاک رُس با آب، گل تولید شده باید به حد کافی ورز داده شود. گل را مثل خمیر شیرینی ورز دهید و روی آن را با مشت بکوبید تا حباب های هوا که لا به لای ذرات گل وجود دارد از بین بروند.
شکل دادن به گل رُس: یکی از مهمترین مراحل سفالگری شکل دادن به گل رُس است. وقتی که گل رُس به حد کافی ورز داده شد و گل قوام کافی را به دست آورد ، فرم دهی به گل رُس را آغاز کنید.
سفالگری با چرخ
سفال گری با چرخ فرآیند شکل دادن به گل رس بر روی چرخ سفالگری است. سفالگری با چرخ یک تکنیک رایج برای ساخت بسیاری از سازه‌های سفالی مانند لیوان، کوزه و کاسه سفالی به شمار می‌رود. از چرخ سفالگری علاوه بر شکل‌دهی گل رس میتوان برای افزودن عناصر تزئینی سطح مانند خطوط، بافت، رنگ، حکاکی و لعاب به سطح سازه سفالی قبل از پخت در کوره استفاده کرد. در هنگام سفالگری چرخی ابزارهای زیادی وجود داد که به سفالگر کمک میکند تا بتواند فرم و شکل دلخواه خود را بر روی کار پیاده‌سازی کند. به کمک این ابزارها هنرمند سفالگر میتواند از ایجاد فرم‌های قابل تکرار و کاربردی گرفته تا ایجاد اشکال بلند و متقارن را بر روی کار اجرا کند. در روش سفالگری به همراه چرخ نیازمند مهارت زیادی است و با این روش میتوانید ظروف و آثار هنری پیچیده تری را به زیبایی بیآفرینید.
سفالگری بدون چرخ
در گذشته های دور پیش از اینکه چرخ سفالگری اختراع شود سفالگری بدون چرخ رایج بود. اولین ظروف سفالی تاریخ با همین روش ساخته شدند. امروزه نیز از سفالگری بدون چرخ برای ساخت انواع گلدان ها و ظروف زیبای سفالی استفاده می شود. در سفالگری بدون چرخ با استفاده از حداقل ابزار و لوازم سفالگری، سفالگران می توانند آثار هنری بی بدیل و منحصر به فردی خلق نمایند. روش سفالگری بدون استفاده از چرخ که شامل 3 روش { فشاری ، فتیله ای و صفحه ای } است می توانید به آسانی ظروف یا مجسمه های ساده ای را آماده کنید.
نکته‌های مهم در سفالگری
- زمان فرم دادن به گل رس حتماً همه جای ظرف را با دقت بررسی نمایید تا کاملاً متوازن و برابر باشد. این کار باعث میشود ظرفی که تولید میکنید از نظر زیبایی و استحکام مشکلی نداشته باشد.
- در این مرحله از سفالگری اگر میخواهید قطعه ی دیگری مانند دسته یا لبه را به ظرفی که ساخته اید متصل نمایید مطمئن شوید که گل از نظر رطوبت و ثبات به گلی که ظرف را با آن تهیه کرده اید برابر باشد.
- حتما نزدیک خود یک کاسه آب قرار دهید تا مدام دست خود را مرطوب نموده و از خشک شدن گل جلوگیری کنید.
نحوه ساخت ظروف سفالی
سفالگری یکی از قدیمی ترین اختراعات بشر در طول تاریخ است. سفال یکی از زیباترین و کاربردی ترین صنایع دستی است که از خاک رس ساخته می شود. خاک رُس دارای خاصیت چسبندگی فوق العاده ای است و شکل دهی گِل رُس به راحتی امکان پذیر است.
اهمیت سفال و نحوه ساخت ظروف سفالی
همچنین سفال قدمت بسیار زیادی در میان صنایع دستی ایرانی دارد و نمادی از تمدن ایرانی و اسلامی است. افراد بسیار زیادی از هنر سفال برای تزیین منزل و طراحی دکوراسیون منزل خود، بهره می گیرند.
پختن ظرف سفالی آماده شده
زمانی که ظرف سفالی مورد نظر را آماده شد نوبت به پختن و خشک کردن آن می رسد. در این مرحله از سفالگری ابتدا اطمینان حاصل کنید که ظرف مورد نظر تقریباً خشک شده باشد، سپس آن را داخل کوره قرار دهید. درجه حرارت کوره و زمان باقی ماندن ظرف درون کوره نسبت به شرایط و نوع ظرف متفاوت می باشد. بعد از پختن ظرف سفالی، زمان بیرون آوردن ظرف از کوره حتماً از دستکش و انبر استفاده نمایید. اگر به طور حرفه ای سفالگری را دنبال نمی کنید و به کوره دسترسی ندارید. با سرچ و پرس و جو ی کوره در شهر خود می توانید آن را برای پخت به نزدیک ترین مرکزی که کوره سفالگری دارد، بفرستید.
لعاب کاری روی ظروف سفالی
برای زیباتر شدن ظرف سفالی تهیه شده آن را به لعاب آغشته می نمایند. از آنجا که لعاب روان است در نتیجه پیش از این مرحله، قسمت پایین ظرف سفالی را آغشته به موم نمایید تا از چسبیده شدن ظرف به کوره جلوگیری کند. نکته ایی پیش از اعمال لعاب بر روی سفال قبل از اعمال لعاب بر روی ظرف باید مطمئن شوید که هیچ گرد و خاکی روی ظرف به جا نمانده باشد. بعد از تمام شدن کار نقاشی و لعاب کاری ظرف، دوباره ظرف را داخل کوره قرار دهید تا لعاب روی سفال کاملاً خشک شود.
نقاشی کردن ظرف سفالی
می توانید ابتدا روی ظرف را نقاشی کنید و سپس روی آن را با لعاب روشن بپوشانید. در صورتی که احساس کردید، سطح ظرفی که ساخته اید صاف نیست آن را با استفاده از کاغذ سنباده صاف کنید. سپس گرد و غبار روی ظرف را به وسیله ی اسفنج مرطوب پاک کنید.
بازار کار سفالگری
سفالینه های ایران قابلیت رقابت با سفالینه های دیگر کشورها را داراست و می تواند به خوبی بازار خرید مناسبی در سطح جهانی داشته باشد. این امر مستلزم مهیا شدن بستری مناسب برای عرضه سفال به بازارهای جهانی است. برای مثال وجود صنعت بسته بندی و حمل و نقل در کنار کارگاه های سفالگری می تواند تسهیلاتی را در فروش سفال ایجاد کند. چنانچه امکان بازدید عمومی از کارگاه های سفالگری مهیا شود و علاقه مندان بتوانند مراحل تولید و ساخت سفالینه ها را از نزدیک مشاهده کنند، گردشگران بسیاری را جذب خواهند کرد. رشد صنعت توریسم در کنار صنعت سفالگری می تواند رونقی دو چندان داشته باشد که امید است این امر هر چه زودتر اتفاق بیفتد.
بازار جهانی خرید سفالینه‌های ایران
سالانه حدود 100 میلیون دلار سفالینه به خارج از مرزها صادر می شود. این سفالینه ها علاوه بر لالجین کارهنرمندان کلپورگان است. سفال کلپورگان به طور کامل مصرف صادرات دارد و در بازار داخل عرضه نمی شود. این سفال ها در 30 شکل هندسی از لیوان تا کوزه ساخته می شود، که شهرت جهانی داشته و خریدارانی از کشورهای اروپایی، آمریکایی و عربی دارد. گفته می شود بازار مصرف داخلی توان خرید سفال کلپورگان را ندارد. اغلب صادرات سفالینه به کشورهای اروپایی و امریکایی است که شامل اشیا تزئینی می شود. در کشورهای غربی کاسه و بشقاب های لعاب‌کاری شده تزئینی، گلدان های بزرگ با نقش و نگار ایران باستان، ظروف مشبک و نقش و نگار دار بیش از اشیای مصرفی محبوبیت دارد. صنعت سفال ایران به کشورهای عربی و حاشیه خلیج فارس نیز راه پیدا کرده است.
صادرات سفالینه‌های ایران به کشورهای عربی
هنر ایرانیان از قدیم در میان جهانیان مثال زدنی بوده است در همین مورد انواع ظروف سفالی که صادر میشوند به شرح زیر هستند
- انواع بشقاب
- کاسه
- کوزه
- پارچ
- لیوان
- شمعدان
- گلدان‌هایی به نقش خظوظ اسلامی که بسیار در کشورهای عربی پرطرفدار هستند.
سخن پایانی
طبق مطالب گفته شده صنعت سفالگری درکنار خلاقیت و حس آرامش که در ساخت ظروف به ما منتقل میکند میتواند یکی از منابع کسب درآمد مناسب برای اشخاصی باشد که حتی قصد شروع در منزل خود را دارند که در کنار کسب تجربه و همچنین منبع درآمد میتوانند هنر خود را با دیگران به اشتراک بگذارند.
سوالات متداول
انواع ظروف سفالی و همچنین لوازم دکوری و تزئینی در هر خانه‌ای به چشم می‌خورد که این موضوع به معنای وجود افراد و مشتریان فراوانی است که به محصولات سفال و سرامیک علاقه‌مند هستند. شما با تولید انواع محصولات سفال و سرامیک میتوانید به باز گسترده‌ای به وسعت تمام مردم ایران دسترسی داشته باشید.
بله، با وجود تنوع در محصولات خود میتوانید به راحتی از بقیه رقبای خود پیشی بگیرید.
بله، با استفاده از روش‌های فیتیله‌ایی، فشاری و صفحه‌ایی امکان پذیر است.
