کال مارجین (Margin Call) چیست؟
کال مارجین (Margin Call) در زمینه معاملات بورسی و بازارهای مالی، یک اعلان و اخطار به معنای تقاضای افزایش وجه تضمین و وثیقه برای حفظ موقعیت یک سرمایه‌گذار در یک معامله می‌باشد. به عبارت ساده‌تر کال مارجین (Margin Call) زمانی اتفاق می‌افتد که یک معامله‌گر دیگر موجودی یا مارجین مورد نیاز را در حساب معاملاتی خود نداشته و حساب به سرمایه و بودجه بیشتری نیاز دارد.
مفهوم کال مارجین
وقتی یک سرمایه‌گذار در معامله با استفاده از مارجین (وام از طرف صرافی) شرکت کننده است، صرافی یا شرکت معاملاتی ممکن است با ایجاد یک کال‌مارجین، از سرمایه‌گذار بخواهد که بیشترین تفاوت بین ارزش دارایی مورد معامله و مقدار مارجین یا وام مورد استفاده را پرداخت کند. این اطلاع‌رسانی برای سرمایه‌گذار نشان‌دهنده این است که ممکن است وام‌دهی (Margin) به او متوقف شود. یا سرمایه‌گذار باید مبلغی به عنوان تضمین اضافه را واریز نماید. در واقع، کال‌مارجین یک اعلان و اخطار است. که به سرمایه‌گذار اطلاع می‌دهد که موقعیتش در معامله‌ای که در آن وام‌دهی مورد استفاده قرار می‌گیرد، دارای بیش از اندازه‌ی ریسک است. و بیان می‌کند که اگر او عملیاتی مهمی انجام ندهد، ممکن است منجر به خسارت بسیار و حتی از بین رفتن تمام سرمایه معامله‌گر شود.
در نتیجه، سرمایه‌گذار یا معامله‌گر باید در مدت زمان معینی که توسط شرکت معاملاتی یا صرافی تعیین شده است، مبلغی جدید به عنوان وام‌دهی و یا تضمین اضافه را واریز کند یا موقعیت معامله را با حفظ آن از دست بدهد. اگر سرمایه‌گذار از انجام این دستورات خودداری کند، صرافی یا شرکت معاملاتی ممکن است مجبور شود این معامله را بدون هیچ گونه هشدار و اخطار دیگری بسته و دارایی سرمایه‌گذار را به فروش برساند تا بتواند وام‌دهی را با شرکت تسویه کند.
ریسک در معاملات مارجین
معاملات با استفاده از مارجین (وام‌دهی) ریسک‌های بالایی دارند و با نوسانات و تغییرات قیمت در بازارهای مالی، ممکن است منجر به خسارات قابل توجهی شوند. کال‌مارجین به عنوان یک سیستم هشدار و محافظتی برای سرمایه‌گذاران در نظر گرفته می‌شود و باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران مسئولیت خود را در مورد ریسک‌های مرتبط با معاملات با استفاده از مارجین بپذیرند. این نوع هشدارها برای حفظ عدالت و استحکام بازار و جلوگیری از وقوع شوک‌های بزرگ در بازارها بسیار حائز اهمیت است.
بعد از کال مارجین چه اتفاقی می‌افتد؟
بعد از کال مارجین، سرمایه‌گذار یا باید مبلغ اضافه‌ای به عنوان وام‌دهی و یا تضمین را واریز کند، یا پوزیشن معامله را با حفظ آن از دست بدهد. در صورتی که سرمایه‌گذار توانایی پرداخت مبلغ اضافه را نداشته باشد یا تمایلی به افزایش وجه تضمین نداشته باشد، صرافی یا شرکت معاملاتی ممکن است مارجین یا وام‌دهی را لغو کند و پوزیشن معامله را ببندد. در این صورت، دارایی سرمایه‌گذار به فروش می‌رسد تا بتواند وام‌دهی را با شرکت تسویه کند.
هدف اصلی کال مارجین
به طور کلی، هدف کال مارجین از صدور یک هشدار و اخطار به سرمایه‌گذار در مورد ریسک‌های احتمالی است و این هشدار به سرمایه‌گذار فرصت می‌دهد تا تصمیمی در مورد معاملات خود بگیرد. سرمایه‌گذار می‌تواند اقداماتی انجام دهد مانند افزایش سرمایه‌گذاری برای معامله، کاهش موقعیت خریداری شده یا حتی انجام تراکنش‌های معکوس.
مهم است بدانید که عواقب کال مارجین بستگی به قوانین و مقررات مربوطه و همچنین سیاست‌های شرکت معاملاتی یا صرافی دارد. برخی از صرافی‌ها و شرکت‌ها ممکن است به سرمایه‌گذاران فرصت بدهند تا در یک بازه زمانی معین مارجین را واریز کنند. برخی دیگر ممکن است فوراً از سرمایه‌گذار خواستار واریز سریع تر از حساب شوند. بنابراین، کال مارجین به عنوان یک واسطه مهم برای ارتباط با سرمایه‌گذار است و می‌تواند منجر به انجام تغییرات و تصمیمات مهم در معاملات باشد.
مزایای کال مارجین
مزایای کال مارجین عبارتند از:
- محافظت در برابر خسارت
- بازدهی بیشتر
- افزایش فعالیت بازار مالی
- افزایش شفافیت بازار
- کاهش ریسک ناشی از بدهی
در ادامه توضیحاتی در مورد هر یک از موارد بالا میپردازیم.
محافظت در برابر خسارت
کال‌مارجین به صرافی یا بروکر این امکان را می‌دهد که در صورتی که حساب تجاری سرمایه‌گذار به سمت ضرر پیش می‌رود، قبل از وقوع ضرر بزرگتر، درخواست تسویه حساب کند. این کار باعث می‌شود که سرمایه گذار مجبور شود به سرعت اقدام به پرداخت مبلغ کافی برای پوشش خسارت بکند و از وقوع مشکلات بزرگتر جلوگیری کند.
بازدهی بیشتر
با انجام کال مارجین، صرافی یا بروکر امکان برخورداری از سرمایه گذاری بیشتر در معاملات با خطر بالا را دارد، زیرا می‌تواند مؤثرتر و بهتر از سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی استفاده کند.
افزایش فعالیت بازار مالی
با کال‌مارجین، سرمایه گذاران از هر سطحی توانایی دارند در بازار مالی فعالیت کنند، حتی اگر سرمایه زیادی در اختیار نداشته باشند. کال مارجین باعث می‌شود که بازار مالی بیشتر و پویاتر شود و در نتیجه، فرصت‌های بیشتری برای سوددهی به سرمایه‌گذاران فراهم شود.
افزایش شفافیت بازار
کال مارجین می‌تواند بازار مالی را شفاف‌تر نماید، زیرا سرمایه‌گذاران مجبور هستند مواردی مانند سودآوری و ریسک پذیری خود را برای انجام کال مارجین که معمولاً نیازمند سرمایه زیادی است، به شکل دقیق‌تری مورد بررسی قرار دهند.
کاهش ریسک ناشی از بدهی
با کال مارجین، سرمایه گذار مجبور است سریعاً به تسویه حساب بپردازد و با این کار، به طور عمده ریسک خود را به‌عنوان یک بدهی در فوریت قرار می‌دهد. این روش می‌تواند به کاهش ریسک ناشی از بدهی و جلوگیری از ورود به محدوده مجاز سرمایه گذار کمک کند.
به‌طور کلی، کال مارجین می‌تواند مفید باشد زیرا به صرافی یا بروکر این امکان را می‌دهد که سرمایه گذار را از خطرات بزرگتر جلوگیری کند، بازدهی بیشتری را به دست آورد و بازار مالی را پویاتر و شفاف‌تر کند.
معایب کال مارجین
معایب کال مارجین عبارتند از:
- خطر و ریسک زیاد
- محدودیت منابع مالی و سرمایه
- افزایش هزینه‌های معاملات
- تاثیر منفی در روحیه سرمایه گذار
- خسارت برای بازار
در ادامه توضیحاتی در مورد هر یک از معایب بالا میپردازیم.
خطر و ریسک زیاد
با انجام کال مارجین، سرمایه گذار به خطر بیشتری از دست دادن سرمایه خود در معاملات می‌افتد، زیرا میزان سرمایه ضمانتی که باید تسویه کند، افزایش می‌یابد. در صورتی که بازار به سمت ضرر پیش برود، سرمایه گذار ممکن است تمام سرمایه خود را از دست دهد و حتی بدهی ایجاد کند.
محدودیت منابع مالی و سرمایه
برخلاف مزایای کال مارجین که صرافی یا بروکر را قادر می‌سازد به صورت بیشتری سرمایه گذاری کنند، برای سرمایه گذار محدودیت منابع مالی ایجاد می‌شود. زیرا با تسویه حساب بزرگ، سرمایه گذار ممکن است دچار محدودیت در توانایی سرمایه گذاری در دیگر معاملات شود و این می‌تواند به کاهش فرصت‌های سوددهی منجر شود.
افزایش هزینه‌های معاملات
با کال مارجین، صرافی یا بروکر می‌تواند هزینه‌های معاملات را افزایش دهد. زیرا سرمایه گذار مجبور است سرمایه زیادی را به عنوان سرمایه ضمانتی قرار دهد و ممکن است برای تسویه حساب نیاز به پرداخت هزینه‌های اضافی داشته باشد.
تاثیر منفی در روحیه سرمایه گذار
کال مارجین می‌تواند تاثیر منفی بر روی روحیه سرمایه گذار داشته باشد. زمانی که سرمایه گذار مجبور به تسویه حساب می‌شود، ممکن است اعتماد به نفس و اعتماد به بازار را از دست داده و با عصبانیت و استرس مواجه شود.
خسارت برای بازار
در صورتی که تعداد زیادی سرمایه گذار در یک بازار از طریق کال مارجین همزمان تسویه حساب کنند، این می‌تواند به نوسانات و نابرابری های بازار منجر شود و برای بازار آسیب زا باشد.
به‌طور کلی، کال مارجین در صورت ناشی شدن خسارت، ممکن است سود و منفعت سرمایه گذار را کاهش دهد. هزینه‌های بیشتری را به دنبال داشته باشد و بر روحیه سرمایه گذار تاثیر منفی بگذارد.
جمع بندی
کال مارجین یک اخطار و اعلان است که به عملکرد نامناسب یک حساب معاملاتی در ترید و سرمایه‌گذاری اشاره دارد. وقتی سرمایه‌گذار در خرید و فروش دارایی‌ها مبلغ وجه کافی را ندارد، بروکر یا صرافی می‌توانند یک کال مارجین صادر کنند که دارنده حساب را ملزم به افزایش سرمایه‌گذاری یا کاهش برخی مواضع می‌کند. در صورت عدم رسیدگی به کال‌مارجین، ممکن است حساب معاملاتی توقف شود و معاملات بسته شود. این اقدام هم از خطرات سیستمی برای بازارهای مالی جلوگیری می‌کند و هم به حفظ اعتماد سرمایه‌گذاران کمک می‌کند.
