تاریخچه پول : از مبادله کالا تا ارز دیجیتال بیت کوین
تاریخچه پول همیشه مانند خود پول برای بشر مهم بوده است زیرا پول تقریبا 3000 سال بخشی از تاریخ بشر بوده است. در این مطلب به چگونگی تکامل پول از ریشه تا پول آینده پرداخته می شود. قبل از ایجاد پول مردم به صورت داد و ستد پایاپای به مبادله می پرداختند مشكلات مبادله مبادلات پاياپای موجب گرديد بشر بفكر ايجاد وسيله ای برای تسهيل داد و ستد بيفتد. ابتدا كالاهايی بعنوان پول انتخاب شد و سپس از سكه طلا و نقره بعنوان پول استفاده شد. با پيشرفت علوم و فنون پول كاغذی جانشين سكه طلا و نقره شد. امروزه با گسترش علوم رايانه، پول بصورت الكترونيكی جايگزين انواع مختلف پول شده است.
پول برای رفع مشکلات به اشکال مختلفی تبدیل می شود.
تاریخچه پول تا بیت کوین
BARTER: تهاتر یا مبادله پایاپای مبادله بدون پول
GOLD: مبادله با طلا
METALL COINS: سکه های فلزی
PAPER MONEY: پول کاغذی
PLASTIC CARDS: کارت اعتباری
ELECTRONIC MONEY: پول الکترونیکی
CRYPTO CURRENCY: ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی
پول بعنوان يکی از مهمترين اختراعات بشری منصوب می گردد. اين پديده موجب از ميان برداشته شدن مشكلات بوجود آمده از طريق مبادلات پاياپای شده و مبادله را تسريع و تسهيل كرده است. همچنين پول موجب تسريع و تسهيل گردش فعاليت های اقتصادی، بخصوص گردهم آمدن هرچه آسانتر عوامل توليد و بالطبع باعث توزيع سريعتر و آسانتر كالاها و خدمات توليد شده می گردد.
قبل از پول از چه چیزی استفاده می کردند؟
قبل از ایجاد پول مردم به صورت داد و ستد پایاپای به مبادله می پرداختند معامله پایاپای یک نوع روش معامله است که در آن کالا‌ها یا خدمات به صورت مستقیم و بدون هیچ واسطه‌ای با کالا یا خدمات دیگر مبادله می شود و هیچ نوع پولی دریافت نمی شود. برای مثال کشاورزان گندمی را که برداشت می کردن را با دامدارانی که گاو داشتند مبادله می کردند. در خیلی از کتاب های اقتصاد اشاره شده است که تاریخچه پول از همین سیستم کالا به کالا آغاز شده است.
دادوستد تهاتر یا پایاپای چیست؟
بارتر یا تهاتر یا پایاپای به انگلیسی Barter چیست؟ تهاتر در معامله؟ هر نوع معامله‌ای را که در آن دو کالا مستقیماً با یکدیگر مبادله شوند، معامله پایاپای یا تهاتر می‌نامند.
تهاتر در لغت به معنای: تبادل كالا، معامله پایاپای، هم ديگر را تكذيب كردن، مساوات و برابر شدن می باشد.
در اصطلاح فقه و حقوق نیز عبارت است از: سقوط تعهد به سبب بدهكار بودن طرفين معامله به هم ديگر.
تاریخچه تهاتر چنان طولانی است که عمر پدیده‌ای به نام پول و سیستم های مالی را می‌توان در حد یک جرقه، در کل تاریخ بشر، کوتاه و ناگهانی دانست.
در گذشته دیرین برای تداوم حیات، نیاز هر فرد با تلاش فردی (شکار، تولید و…) تامین می شد، ولی با گذشت زمان، انسانها هرگز به تولید شخصی قانع نبوده و ناگزیر از راه معاوضه مستقیم کالا با کالا، (تهاتر سنتی) نیازهای عادی زندگی را فراهم می کردند. در داد و ستدهای اولیه (قرن ها پیش از میلاد) معاوضه دو کالا با هم بدون تعیین ارزش و معیاری برای سنجش انجام می پذیرفت، تا آن که راه (مبادله غیرمستقیم کالا با کالا) را در پیش گرفت و همین انتخاب موجب پیدایش «پول» شد و پس از آن تهاتر مدرن ایجاد گردید.
مشکلات پایاپای
- عدم تصادف مضاعف خواسته ها.
- فقدان اندازه گیری مشترک ارزش.
- تقسیم ناپذیری کالاهای خاص.
- مشکل در پرداخت های معوق.
- مشکل در ذخیره ارزش.
چرا مردم شروع به استفاده از پول کردند؟
دلایل مختلفی برای استفاده از پول بود ولی مهترین دلایل معايب و دشواريهای مبادلات پاياپای بود مانند:
- نياز متقابل موجب مي شود ارائه كننده يك كالا بايستی فردی را بيابد كه اولاً به كالای او نياز داشته باشد و ثانياً كالای مورد احتياج او را نيز عرضه كند كه بروز اين وضعيت بسيار دشوار است. مثلا این که یک فرد سیب دارد و می خواهد پرتقال دریافت کند اولا باید آن فرد را پیدا کند که پرتقال داشته باشد و سیب هم بخواهد.
- تعدد مبادلات غير لازم موجب مي گرديد جهت رسيدن به كالای مورد نظر اقدام به مبادلات متعدد نمايد.
- حمل و نقل كالاها بدليل پيشرفته نبودن وسائط به دشواری صورت می گرفت لذا مبادلات از حيث جغرافيايی در سطح محدودی باقي مي ماند.
- غير قابل تقسيم بودن برخي كالاها : مثلاً اگر يك رأس گاو معادل صد كيلوگرم برنج ارزش داشته باشد ، حال اگر شخصي به 50 كيلوگرم برنج نياز داشته باشد نصف كردن گاو دشوار خواهد بود.
- دشواري مبادله برخي خدمات نيز يكي ديگر از مشكلات بود بطوريكه مثلاً يك معلم بدشواري مي توانست خدمت خود را با كالاهاي مورد نياز خود مبادله نمايد .
- فسادپذيري برخي كالاها ي مورد نياز ، مانند گندم ، برنج و احشام را به طولاني مدت نمي توان ذخيره كرد.
- محدوديت در تقسيم كار و تخصيص كار . در اين زمان هر كس مجبور بود تمام كالاهاي مصرفي خود را توليد كند. در نتيجه هيچ كس نمي توانست در زمينه توليد كالاي خاصي متخصص شود و بتواند توليد خود را افزايش دهد.
- محدوديت توليد و بازار. بازار به مكاني گفته مي شد كه هركسي كه كالايي داشت به آنجا مراجعه مي كرد. كالاي خود را ارائه و سپس مايحتارج خود را دريافت مي كرد.
- محدوديت در مبادله نسيه. در اين بازار مبادله نسيه ديگر موضوعيت نداشت.
مشكلات مبادله مبادلات پاياپاي موجب گرديد بشر بفكر ايجاد وسيله اي براي تسهيل داد و ستد بيفتد.
چه کسی برای اولین بار پول را اختراع کرد؟
هر چیزی که به طور عمومی توسط مردم به عنوان ابزاری برای تبدیل کالا و خدمات به یکدیگر مورد استفاده قرار بگیرد ازنظر اقتصاددانان پول نامیده می‌شود. اگر چه تا مدتی سیستم داد و ستد به عنوان روشی برای تبدیل کالا و خدمات مورد استفاده قرار می گرفت اما چالش های پیش روی این سیستم باعث شد تا پس از مدتی پول اختراع شود اما مخترع پول چه کسی بود؟
بسیاری بر این باور هستند که لیدیه اولین مکانی است که پول در آن اختراع شد. با این حال شواهدی هم وجود دارد که نشان می دهد پول حتی به قبل از تمدن بابل یعنی 2050 سال قبل از میلاد به سامری ها بر می گردد. بنابراین تا به اینجا پاسخ این سوال که مخترع پول کیست، این است که واقعا مطمئن نیستیم!!!
اولین اسکناس فیات یا همان پول بی پشتوانه چاپ شده در ایران به دوران قاجاره در حدود سال 1229 بر می گردد.
مخترع پول نامشخص است
تاریخچه پول اولین پول چه نام داشت؟
پولیس پولی بودکه بامس ساخته می‌شد. بعضی‌از علمای لغت می‌گویند کلمه پولس در آغاز در فنیقیه وضع شد و از آنجا به کشورهای دیگر سرایت کرد و کلمه فلوس که هنوز در برخی از کشورهای خاور نزدیک و خاورمیانه مصطلح است همین پولس است و کلمه پول که در زبان فارسی امروزی متداول است از ریشه پولوس گرفته شده‌است
از جمله نخستین پول‌های تاریخی در ایران که توسط حکومت‌ها ایجاد شده دریک است. تاریخچه دریک به حکومت هخامنشیان بازمی‌گردد و در آن زمان بسیار مورد استفاده قرار می‌گرفته است. دریک به سکه‌های طلا در زمان هخامنشیان گفته می‌شد که روی آن نقش یک کماندار حکاکی شده بود.
چاو (ویکی پدیا)، نام پول کاغذی است که در دوره ایلخان گیخاتوخان و به تقلید از حکومت قوبیلای قاآن در چین، در ایران نیز رواج یافت. در واقع این نخستین بار در تاریخ فلات ایران بود که پول کاغذی در آن منتشر شد.
در حکومت ساسانیان سکه‌هایی مسی و برنزی ضرب می‌شد که به آن پشیز می‌گفتند و به‌عنوان پول از آن استفاده می‌کردند که ارزش آن تقریبا برابر پاپسی یا فلوس بوده است. البته نام‌های دیگری مانند فلس، قاز، پاپسی یا پول سیاه نیز برای پشیز به‌کار می‌رفته که در زمان خود رایج بوده است.
دینار در قدیم به نوعی سکه از جنس طلا گفته می‌شد که در زمان ساسانیان از آن برای تشریفات استفاده می‌شد.
واحد پول حکومت غزنویان به فرماندهی سلطان محمود غزنوی که به‌نظر می‌رسد نام محمودی نیز برگرفته از نام سلطان محمود بوده است. در زمان حکومت غزنویان از محمودی به‌عنوان پول استفاده می‌شده و با این پول مبادلات صورت می‌گرفت.
می‌گویند صنار مخفف صد دینار است که با تکرار زیاد به این صورت در آمده است. سکه‌های مسی که ارزش آنها برابر صد دینار بود و در زمان صفویان از آن به‌عنوان پول استفاده می‌شد.
عباسی نیز نوعی سکه در زمان حکومت صفویان بوده که از نام شاه عباس صفوی برگرفته شده است. سکه‌هایی از جنس نقره و مس که به‌عنوان پول از آنها استفاده می‌شد.
و هزاران اسم برای پول انتخاب شده است مانند: نادری، پاپاسی، شاهی، قران، تومان، ریال و… در ایران بوده است.
پول كالايی چیست؟ تاریخچه پول
پول کالایی (به انگلیسی Commodity Money) به پولی گفته می شود که پشتوانه ارزشی آن یک کالاست. پول کالایی شامل اشیائی دارای ارزش ارزش ذاتی است که به عبارتی به خودی خود دارای ارزش برای معامله هستند.
مهمترین پول های کالایی در دنیا، طلا، نقره، مس، نمک، دانه فلفل، چای، صدف، الکل، سیگار، ابریشم، شیرینی، نفت، سنگ های قیمتی، ناخن، شاهدانه و تریاک، جو و گندم و حبوبات بوده اند. البته پر واضح است که بسته به کشور مورد نظر و فرهنگ و نیازهای مردم آن جغرافیا، پول کالایی ممکن است متفاوت باشد. در رم قديم نمک و احشام، در هندوستان صدف، در ايران غلات، در حبشه بسته های فلفل و نمك، در تبت بسته چای، در ويرجينيا و مستعمرات آمريكا تنباكو، در روسيه پوست سمور در حوالی مديترانه گوسفند بعنوان پول مورد استفاده قرار می گرفته است.
اما برخی از پول های کالایی مثل طلا به دلیل سادگی در معاملات و ارزشمند بودن، به قیمت نسبتاً یکسانی در تمام دنیا قابل معامله هستند. سکه های فلزی، مهمترین و رایج ترین پول های کالایی بوده اند که در حل مشکلات معاملات اقتصادی به بشر کمک کرده اند.
بررسی نقش طلا در تاریخچه پول
نظام پایه طلا و کاربرد سکه طلا در مبادلات تجاری، ریشه در گذشته دور دارد. ملت‌ها از دیرباز سکه‌هایی از فلزات ارزشمند از جمله مس، نقره و طلا ضرب و از آنها به عنوان وسیله‌ای برای مبادله، واحد ارزش‌گذاری و محاسبه و نیز برای نگهداری و انباشت ثروت استفاده می‌کردند. در طول تاریخ ، طلا به دلیل زیبایی طبیعی و درخشندگی آن بسیار ارزشمند بوده است.
قبل از این که نقش پول جدید (اسکناس) در اقتصاد کشورها گسترش پیدا کند سکه طلا یک وسیله پرداخت معتبر در اکثر نقاط جهان تلقی می‌شد و برای انجام مبادلات خارجی هم مورد استفاده قرار می‌گرفت.
پشتوانه طلا برای پول
چرا طلا برای انسان اینقدر ارزش دارد؟
از آنجا که طلا بسیار با ارزش بوده و عرضه آن بسیار محدود می باشد، مدت های طولانی به عنوان یک وسیله مبادله یا پول استفاده می شده است. اولین استفاده شناخته شده از طلا در معاملات به بیش از ۶۰۰۰ سال قبل باز می گردد. معاملات اولیه با استفاده از قطعات طلا و یا تکه های نقره ای انجام می شد. کمیابی، سودمندی و مطلوبیت طلا، آن را برای مدت طولانی به ماده ای ارزشمند تبدیل کرد. طلا به خوبی با این هدف هماهنگی داشته زیرا ارزش بالایی دارد، با دوام و قابل حمل بوده و به راحتی بخش پذیر است.
اولین سکه های طلا در حدود ۵۶۰ سال قبل از میلاد، به فرمان شاه کرزوس (King Croesus) از لیدیا (Lydia) – منطقه ای از ترکیه امروزی – ضرب شد. سکه های طلا تا اوایل دهه ۱۹۰۰ معمولا در معاملات مورد استفاده قرار می گرفتند تا زمانی که پول های کاغذی تبدیل به شکل شایع تری از ارز شدند.
از سال ۱۹۷۱ به بعد، ارز های جهان دیگر نیازمند پشتوانه طلا نبودند.
استاندارد طلا یک سیستم پولی است که در آن واحد محاسبه اقتصادی استاندارد وزن ثابتی از طلا می‌باشد. تحت (شرایط) استاندارد طلا، پول رایج یا به صورت مسکوک براساس مقدار مشخصی از طلا محاسبه شده یا صادرکننده آن به صورت اسکناس (اوراق بهادار) بازپرداخت آن را به صورت طلا، و به‌طور متعارف بر مبنای یک مقدار ثابت از پیش تعیین شده، تضمین می‌نماید.
تاریخچه پول سکه های فلزی
سکه یک تکهٔ کوچک از فلز، معمولاً دایره‌شکل و تخت، معتبرشده توسط یک دولت برای استفاده در داد و ستد اقتصادیِ یک جامعه است. جنس فلز سکه در گذشته از طلا، نقره و مس بود، اما امروزه بیشتر از ترکیبات نیکل استفاده می‌شود.
سالها طول كشيد تا پول فلزی بصورت سكه با وزن معين و عيار مشخص رواج يابد . « هرودت » مورخ مشهور يونان، ابداع سكه فلزی را به پادشاهان « ليدی » نسبت داده است كه حدود 7-8 قرن قبل از ميلاد مسيح حكومت مي كردند.
هرودت مي نويسيد: « اينان نخسيتن مردمی هستند كه طلا و نقره را بصورت سكه درآورده و در داد و ستد مورد استفاده قرار دادند. كوروش ليدی را تسخير و پايتخت آن سارد را به آتش كشيد. اما در اين زمان طلا بعنوان وسيله مبادله در خاورميانه پذيرفته شده بود. كوروش از تجربه ليدی برای ضرب سكه استفاده نكرد، اما داريوش برای اولين بار درايران باستان اقدام به ضرب سكه های طلا و نقره نمود. سكة طلا « دري » و سكة نقره « شكل » و سكه مسي « فلس»، ضرب و رواج يافت. ضرب سكه بعدها در يونان ، ايتاليا و سيسيل فعلی پيشرفت و توسعه زيادی يافت و بصورت نوعی هنر ظريف در آمد.
طلا، نقره و مس هزاران سال در بسیاری جوامع نقش پول طبیعی را ایفا کرده‌اند. دلیل آن هم این است که ویژگی‌های فیزیکی آنها باعث شده بیش از هر چیز دیگری مناسب این استفاده باشند، اما آنها را پول طبیعی می‌نامیم، نه به خاطر ویژگی‌های فیزیکی‌شان، بلکه به این دلیل که انسان‌های آزاد در یک فرآیند خودبه‌خودی آنها را برای چنین استفاده‌ای انتخاب کرده‌اند.
پول كاغذی یا اسکناس
اسکناس یا پول کاغذی و یا پولبرگ که امروزه در همه کشورهای جهان جریان دارد نخستین بار در نیمهٔ قرن دهم میلادی زمان دودمان سونگ در چین جنوبی باب شد. علاوه بر این در چین شمالی در مدت کوتاهی قبل از ظهور چنگیزخان، پول کاغذی انتشار یافت که اعتبار آن هفت سال بود.
پول های کاغذی ای که الان در جهان استفاده میشه، پشتوانه فیزیکی نداره و تنها پشتوانه آن اعتماد مردم به آن است.
کدام کشور برای اولین بار از پول کاغذی استفاده کرد؟
پول های کاغذی اولین بار توسط چینی ها و در طول سلسله ی تانگ استفاده شد. این سلسله از سال ۶۱۸ میلادی تا ۹۰۷ بر چین حکمرانی می کرد. این سلسله برای آسان تر کردن تجارت بین مردمش از پول های کاغذی استفاده می کرد.
چاو، نام پول کاغذی است که در دوره ایلخان گیخاتوخان و به تقلید از حکومت قوبیلای قاآن در چین، در ایران نیز رواج یافت. در واقع این نخستین بار در تاریخ فلات ایران بود که پول کاغذی در آن منتشر شد. در نتیجه شهر تبریز که نخستین چاوخانه در آن راه اندازی شد، اولین شهر در این منطقه از جهان است که در آن اقدام به چاپ پول شده است.
اولین پول کاغذی (اسکناس یا بانکنوت) افغانستان در سال ۱۲۹۸خورشیدی در دوره امان الله خان به ارزش یک روپیه کابلی به چاپ رسید.
نظام مبادلات بتدريج متحول گرديد و استفاده از پول كاغذی از اواسط قرن هفدهم ميلادی در اروپا متداول شد.
در گذشته دور صرافان كاغذهايی بنام « رسپتا » (Recepta ) كه بعنوان « قبض رسيد » معروف بود صادر مي كردند. كه بعنوان رسيد پولی بود كه نزد آنها بوديعه سپرده شده بود. اين رسيدها در بيشتر اوقات در آن زمان دست بدست می گشت. ليكن بايد توجه داشت مالكين اصلی، هنگامي كه پول خود را نزد بانک به امانت می گذاشتند نه تنها بهره ای دريافت نمی كردند، بلكه جهت حفظ و نگهداری آن، مبلغی هم به بانک می پرداختند.
پول الكترونيكی
پول الکترونیکی در زبان انگلیسی با کلماتی نظیر E-Cash، Digital Money و E-Money و در فارسی با عباراتی نظر «پول بر پایه اطلاعات، پول غیر قابل لمس، پول رقمی و پول الکترونیکی» شناخته شده است. هویت پول الکترونیکی از لحاظ ساختاری، عبارت است از بیت‌های موجود در حافظه رایانه، که دارای ارزشی برابر با ارزش پول نقد است.
تاریخچه پول :ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی
پول رمزنگاری‌شده زیرمجموعه‌ای از واحد پول الکترونیکی است که برای امنیت، رمزنگاری شده است؛ به‌طوری‌که تقلب کردن در این نوع پول بسیار دشوار است. یکی از ویژگی‌های شاخص این واحد پولی این است که توسط یک مقام مرکزی صادر نمی‌شود.
بیت کوین اولین پول رمزنگاری شده
بیت‌کوین (Bitcoin) یک واحد پول رمزنگاری‌شده است. در سال ۲۰۰۸ گروهی از برنامه‌نویسان به نام مستعار «ساتوشی ناکوموتو» بیانیه‌ای در توصیف واحد پول الکترونیکی صادر کردند. بعد در سال ۲۰۰۹ نرم‌افزاری روانه‌ی بازار کردند که اولین شبکه‌ی بیت‌کوین و پول رمزنگاری‌شده بود. بیت‌کوین تولید شد تا قدرت دولت‌ها و بانک‌های مرکزی را بگیرد و قدرت را به دستان مردم بازگرداند.
بیت کوین یک سیستم پولی الکترونیکی همتا به همتا است
چیزی که به بیت کوین ارزش و اعتبار می‌دهد، اعتماد اکثریت افراد شبکه آن به این واقعیت است که بیت کوین ارزش دارد. اعتماد عمومی مردم به سیستم! همانطور که دلار یا هر ارز دیگری به خاطر این‌که مردم آن را می‌پذیرند، ارزش دارند.
یکی از ویژگی‌های اساسی این پول جدید، یعنی بیت کوین نسبت به پول‌های قدیمی این بود که هیچ مرکزی نداشت. تمامی پول‌های قبل از بیت کوین، مانند دلار، ریال و… یک مرکز داشتند و دارند.
ارزهای دیجیتال به حیات خود ادامه خواهند داد و دولت‌ها و شرکت‌های تکنولوژی افراد را به سمت پرداخت الکترونیک با گوشی‌های هوشمند خود سوق می‌دهند. بنابراین به احتمال قوی، اسکناس‌هایی که در جیب‌تان دارید برای فرزندان‌تان به یک چیز عجیب و تاریخی تبدیل شوند.
پول از چه چیزی ساخته می شود؟
امروزه جنس اسكناس های منتشره ديگر كاغذی نيست. بلكه اسكناس ها را از نوعی كتان توليد می كنند. به عبارت ديگر جنس اسكناس های امروزی نوعی پارچه است. در حال حاضر حدود ۳۰ کشور دنیا از اسکناس‌های پلاستیکی استفاده می کنند. مواد اولیه تولید این نوع اسکناس‌ها در سراسر دنیا توسط شرکت سی‌کی یورنسی. ی. تی. ال.تی. دی عرضه می شود. به نظر می رسد در آینده‌ای نزدیک در سراسر جهان اسکناس‌های پلاستیکی جایگزین اسکناس‌های معمولی می‌شود.
اگر پول وجود نداشته باشد چه اتفاقی می افتد؟
سیاره ای که پول در آن وجود ندارد برای برخی از افراد مانند بهشت است. آیا وضعیت جامعه بهتر خواهد بود؟ آیا حرص و طمع را از بین می برد یا گرسنگی؟ آیا ما خوشبخت تر خواهیم بود؟ چگونه چیزهای مورد نیاز خود را تهیه می کنید؟ باید بدانید که هیچ کس نمی خواهد به صورت رایگان کار کند… بدون فیش حقوقی، خدمات مهم را از دست می دهیم. نه پلیس، نه آتش نشانی، نه پزشک، نه ارتش. و در مورد فناوری چطور؟ برق رایگان نیست. آب جاری هم نیست. قطعاً بنزین نیست. و خدمات همراه و اینترنت هم دیگر وجود نداشت.
بنابرین جهان بدون پول به هرج و مرج کشیده می شد.
چه مقدار پول در جهان وجود دارد؟
تا به حال فکر کرده اید که چقدر پول در جهان وجود دارد؟ در این باره جواب های متفاوتی هست اگر شما پول رو فقط اسکناس های بانکی، سکه ها و پول های پس انداز شده در حساب های پس انداز یا چک در نظر بگیرید ما حدودا 36.8 تریلیون دلار است اما اگر شما پول را فراتر نگاه کنید و هرچیزی که به جا پول به آسانی استفاده شود پول در نظر بگیریم این رقم حدود 90.4 تریلیون دلار است.
اما برای کسانی که تفسیر حتی گسترده تری را ترجیح می دهند، از جمله بیت کوین BTC، اتریوم و ارزهای دیجیتال دیگر و… این مبلغ در چهار هزارمیلیون است.
