مقایسه تتر و دای
مقایسه تتر و دای، تتر (USDT) و دای (DAI) دو نمونه از محبوب‌ترین استیبل کوین‌های بازار کریپتوکارنسی هستند که هر دو به ارزش دلار آمریکا متصل شده‌اند. برای اینکه بتوانیم میان این دو ارز دیجیتال مقایسه‌ای دقیق داشته باشیم، لازم است به جنبه‌های متعددی از جمله بلاک‌چین‌های پشتیبانی‌کننده، هزینه‌های تراکنش، کاربردها، مکانیزم حفظ ثبات قیمت، نوع پشتوانه، میزان امنیت و ریسک‌های مرتبط با هر یک توجه کنیم.
تتر (USDT) از زمان عرضه تاکنون توانسته موقعیت برتر خود را در بازار استیبل کوین‌ها حفظ کند و همچنان در جایگاه نخست این دسته از ارزهای دیجیتال قرار دارد. از سوی دیگر، دای (DAI) نیز به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد و عملکرد کاربردی خود، جایگاه چهارم در میان استیبل کوین‌های بازار را به دست آورده است.
این جایگاه‌ها نشان‌دهنده اهمیت روزافزون استیبل کوین‌ها در اکوسیستم ارزهای دیجیتال هستند. در این مقاله، جزئیات بیشتری درباره تفاوت‌ها و مزایای هر یک از این دو استیبل کوین بررسی خواهیم کرد تا بتوانید تصمیم‌گیری بهتری در انتخاب میان USDT و DAI داشته باشید. با ما همراه باشید.
استیبل کوین چیست و چه کاربردی دارد؟
استیبل کوین‌ها (Stablecoins) نوعی ارز دیجیتال هستند که ارزش آن‌ها به دارایی‌های پایدار مانند دلار آمریکا، طلا یا سایر ابزارهای مالی گره خورده و اصطلاحاً پگ (Peg) شده است. این ارزها به‌عنوان راهکاری برای مقابله با نوسانات شدید ارزهای دیجیتال معروف، مانند بیت‌کوین، طراحی شده‌اند و به همین دلیل از آن‌ها برای تبادل و استفاده به‌عنوان واسطه در تراکنش‌های مالی بهره می‌گیرند.
استیبل کوین‌ها ترکیبی از ثبات ارزش ارزهای سنتی و مزایای ارزهای دیجیتال، مانند سرعت و کارآمدی، را ارائه می‌دهند. ازجمله محبوب‌ترین استیبل کوین‌ها می‌توان به تتر (USDT)، دای (DAI) و یواس‌دی‌سی (USDC) اشاره کرد. ارزش هر واحد از این ارزها برابر با ۱ دلار آمریکا است، اما کاربردها و جایگاه آن‌ها در سبد سرمایه‌گذاری معامله‌گران متفاوت است.
جایگاه استیبل کوین‌ها در بازار نیز به‌طور مداوم در حال رشد است. به‌عنوان مثال، مارکت کپ یا ارزش کل بازار استیبل کوین‌ها، در زمان نگارش این مقاله در دی‌ماه ۱۴۰۳، به بیش از ۲۱۳ میلیارد دلار رسیده است. این ارقام نشان‌دهنده اهمیت و تأثیر روزافزون استیبل کوین‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال هستند.
انواع استیبل کوین‌ها و روش‌های حفظ ثبات قیمت
استیبل کوین‌ها برای حفظ ثبات ارزش و گره‌خوردگی قیمت خود به دارایی‌های مختلف، از روش‌های متنوعی بهره می‌گیرند. در ادامه، مهم‌ترین انواع استیبل کوین‌ها و مکانیزم‌های پشتیبان آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
- استیبل کوین‌های با پشتوانه فیات (Fiat-Collateralized):
این نوع از استیبل کوین‌ها برای حفظ ثبات قیمت خود، از ذخایری متشکل از ارزهای فیات مانند دلار آمریکا استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال، تتر (USDT) از این دسته است و پشتوانه‌ای شامل پول نقد و دارایی‌های نقدشونده را در خزانه خود نگهداری می‌کند. - استیبل کوین‌های با پشتوانه کالا (Commodity-Backed):
این نوع استیبل کوین‌ها به ارزش کالاهایی مانند طلا، نقره یا نفت متصل هستند. برای اطمینان از ثبات قیمت، میزان کالای معادل با عرضه در گردش، در خزانه نگهداری می‌شود. یکی از نمونه‌های بارز این نوع استیبل کوین، پکس گلد (PAXG) است که ارزش آن به طلا گره خورده است. - استیبل کوین‌های با پشتوانه رمز ارز (Crypto-Collateralized):
در این نوع، استیبل کوین‌ها به‌جای ارزهای فیات، از رمز ارزهای دیگر به‌عنوان پشتوانه استفاده می‌کنند. برای کاهش ریسک نوسانات قیمت، معمولاً مقدار بیشتری از ارز دیجیتال به‌عنوان وثیقه در خزانه نگهداری می‌شود. دای (DAI) از این نوع است که با بهره‌گیری از مکانیزم‌های هوشمند، ثبات خود را حفظ می‌کند. - استیبل کوین‌های الگوریتمی (Algorithmic Stablecoins):
این دسته از استیبل کوین‌ها ممکن است بدون پشتوانه مستقیم از دارایی‌ها عمل کنند. به‌جای آن، از الگوریتم‌های خاصی برای تنظیم عرضه و تقاضا و حفظ گره‌خوردگی قیمت استفاده می‌شود. یو‌اس‌تی (UST)، استیبل کوین معروف اکوسیستم ترا، نمونه‌ای از این نوع است.
تتر (USDT) چیست؟ محبوب‌ترین استیبل کوین دنیای ارزهای دیجیتال
تتر با نماد USDT یکی از شناخته‌شده‌ترین استیبل کوین‌های بازار ارزهای دیجیتال است که در سال ۲۰۱۴ توسط شرکت تتر لیمیتد (Tether Ltd) عرضه شد. این استیبل کوین با نسبت ۱:۱ به دلار آمریکا متصل است، به این معنا که قیمت هر واحد تتر همواره در نزدیکی ۱ دلار باقی می‌ماند.
تتر در حال حاضر روی بلاک‌چین‌های متعددی مانند اتریوم (ERC20)، ترون (TRC20)، بایننس اسمارت چین (BEP20)، سولانا، پالیگان، الگورند، آوالانچ و بسیاری دیگر عرضه شده است و این ویژگی، آن را به یک گزینه انعطاف‌پذیر برای کاربران تبدیل کرده است.
تاریخچه تتر (USDT)
تاریخچه تتر با ایده‌ای نوآورانه آغاز شد. در سال ۲۰۱۲، جی.آر ویلت (J.R. Willett) پیشنهاد عرضه ارزهای دیجیتال روی شبکه بیت‌کوین را مطرح کرد. این ایده منجر به ایجاد لایه‌ای به‌نام مسترکوین (Mastercoin) روی شبکه بیت‌کوین شد.
در جولای ۲۰۱۴ (تیر ۱۳۹۳)، پروژه تتر تحت نام اولیه ریل کوین (Realcoin) راه‌اندازی شد و اولین توکن‌های آن در اکتبر همان سال (مهر ۱۳۹۳) روی شبکه بیت‌کوین و با استفاده از پروتکل مسترکوین عرضه شد. در نوامبر ۲۰۱۴ (آبان ۱۳۹۳)، این پروژه به تتر (Tether) تغییر نام داد و سه توکن جدید شامل یو‌اس‌تتر (USTether)، یوروتتر (EuroTether) و ین‌تتر (YenTether) به‌صورت خصوصی عرضه شدند. این شرکت ادعا می‌کرد که پشتوانه‌ای از دلار، یورو و ین برای هرکدام از این ارزها در خزانه خود نگهداری می‌کند.
بیتفینکس (Bitfinex) در سال ۲۰۱۵ به اولین صرافی متمرکزی تبدیل شد که تتر را در لیست خود قرار داد. تا سال ۲۰۱۷، ارزش بازار این استیبل کوین به ۱۰ میلیون دلار رسید.
چالش‌ها و وقایع مهم در تاریخ تتر
تتر، با وجود موفقیت‌هایش، با چالش‌های قابل توجهی روبرو بوده است که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- دی‌پگ شدن قیمت (De-Pegging):
اولین جدایی قیمت تتر از ارزش ۱ دلاری در سال ۲۰۱۷ رخ داد. - سرقت ۱۳ میلیون دلار از خزانه:
در همان سال ۲۰۱۷، هکرها توانستند به ذخایر خزانه تتر نفوذ کرده و این مبلغ را سرقت کنند. - شایعات و بحران‌ها:
در سال ۲۰۱۸، شایعاتی درباره ورشکستگی صرافی بیتفینکس باعث دی‌پگ شدن مجدد تتر شد. - چالش‌های سال ۲۰۲۲:
فروپاشی اکوسیستم ترا-لونا و سقوط صرافی FTX منجر به نوسانات جزئی در ارزش تتر شد.
نحوه کار تتر (USDT)
برای درک فرآیند صدور توکن‌های USDT و ورود آن‌ها به بازار، ابتدا باید با دو مرحله کلیدی آشنا شویم:
- ایجاد توکن‌ها (Authorized):
شرکت تتر لیمیتد ابتدا توکن‌های USDT جدید را به‌صورت مجاز ایجاد کرده و در خزانه خود ذخیره می‌کند. این توکن‌ها تا زمانی که به‌صورت رسمی صادر نشوند، وارد عرضه در گردش نخواهند شد. - صدور توکن‌ها (Issued):
زمانی که مشتریان احراز هویت‌شده (مانند صرافی‌ها یا شرکت‌های بزرگ) با واریز پول نقد یا روش‌های تأییدشده دیگر درخواست دریافت USDT می‌کنند، توکن‌های ذخیره‌شده از خزانه شرکت صادر شده و به آدرس کیف پول مشخص‌شده کاربر ارسال می‌شود. صدور توکن‌ها تنها در این مرحله انجام می‌شود.
هدف از این مکانیزم:
شرکت تتر برای هر بار صدور توکن، باید از کلید خصوصی خزانه استفاده کند. محدود کردن دفعات استفاده از این کلید، به کاهش خطرات امنیتی نظیر افشای کلید یا هک کمک می‌کند.
فرآیند خرید و صدور تتر:
- مشتریان احراز هویت‌شده، پول فیات را به حساب‌های شرکت تتر واریز می‌کنند.
- توکن‌های USDT معادل مبلغ واریزی (با کسر کارمزد) به کیف پول مشتری منتقل می‌شود.
- کاربران می‌توانند USDT را ذخیره کنند، به آدرس‌های دیگر انتقال دهند یا برای تعامل با برنامه‌های غیرمتمرکز استفاده کنند.
هنگامی که کاربران مجاز درخواست بازخرید توکن‌های USDT خود با پول نقد را دارند، شرکت تتر توکن‌های معادل را می‌سوزاند تا عرضه در گردش کاهش یابد.
پشتوانه تتر (USDT)
شرکت تتر اعلام کرده است که تمامی استیبل کوین‌های این شرکت، از جمله USDT، به‌طور کامل وثیقه‌گذاری شده‌اند. پشتوانه‌های آن‌ها شامل:
- پول نقد و معادل‌های نقدی،
- بیت‌کوین،
- فلزات گران‌بها،
- وام‌های شرکتی و تضمینی،
- اوراق قرضه دولتی،
- آلت‌کوین‌ها و سرمایه‌گذاری‌های دیگر هستند.
گزارش ذخایر تتر به‌صورت سه‌ماهه منتشر شده و در بخش Transparency وب‌سایت شرکت در دسترس عموم قرار دارد. همچنین، تعداد توکن‌های در گردش هر استیبل کوین تتر روی بلاک‌چین‌های مختلف به‌صورت روزانه به‌روزرسانی می‌شود.
برای صدور توکن‌های جدید، شرکت تتر باید از وجود دارایی‌های ذخیره کافی در خزانه خود اطمینان حاصل کند. این مکانیزم باعث حفظ ثبات قیمت USDT و سایر استیبل کوین‌های این شرکت می‌شود.
مزایای تتر
- پذیرش گسترده و نقدینگی بالا: تتر در بسیاری از صرافی‌های داخلی و خارجی قابل معامله است.
- حضور روی بلاک‌چین‌های مختلف: این ویژگی انعطاف‌پذیری بالایی را برای کاربران فراهم می‌کند.
- سرعت و سادگی نقل‌وانتقالات: تتر جایگزین مناسبی برای سیستم مالی سنتی محسوب می‌شود.
- عملکرد به‌عنوان واسط تبادل: برای خرید یا فروش سایر ارزهای دیجیتال، تتر یکی از گزینه‌های محبوب است.
معایب تتر (USDT)
- انتقادات درباره شفافیت ذخایر: برخی کارشناسان و کاربران نسبت به عدم شفافیت کامل ذخایر پشتوانه توکن‌های تتر انتقاد دارند.
- سابقه دی‌پگ شدن قیمت: در چندین مورد مانند سال ۲۰۱۷ و ۲۰۲۲، تتر برای مدت کوتاهی قیمت خود را از دست داد.
- ارتباط با بیتفینکس: شایعاتی مبنی بر نقش شرکت تتر در پوشش ضرر ۸۵۰ میلیون دلاری صرافی بیتفینکس وجود دارد.
- استفاده در فعالیت‌های غیرقانونی: گزارش‌هایی از استفاده USDT در حملات سایبری، تروریسم و فعالیت‌های غیرقانونی منتشر شده است.
دای (DAI) چیست؟
دای (با نماد DAI) یک استیبل کوین منحصر به فرد و با پشتوانه وثیقه چندگانه است که توسط بنیاد میکر (Maker) طراحی و معرفی شده است. این ارز دیجیتال در حال حاضر تحت مدیریت یک سازمان غیرمتمرکز خودگردان به نام میکر دائو (MakerDAO) فعالیت می‌کند. دای به‌عنوان یک توکن ERC20 بر بستر بلاک‌چین اتریوم اجرا می‌شود و ویژگی‌هایی همچون تمرکززدایی، عدم نیاز به مجوز و اعتماد غیرمتمرکز را به کاربران ارائه می‌دهد.
این استیبل کوین به دلیل ساختار غیرمتمرکز خود، جایگاهی برجسته در اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) پیدا کرده است. اگرچه در ابتدا به‌عنوان ارز اختصاصی پلتفرم میکردائو طراحی شده بود، اما امروزه فراتر از این اکوسیستم گسترش یافته و در برنامه‌ها و پروتکل‌های غیرمتمرکز مختلفی کاربرد دارد.
تاریخچه دای (DAI)
در سال ۲۰۱۴، پروژه‌ای به نام میکر پروتکل (Maker Protocol) توسط رون کریستنسن (Rune Christensen) و بنیاد میکر (Maker Foundation) آغاز شد. این پروژه با هدف ایجاد یک سیستم اعتباری غیرمتمرکز و مبتنی بر وثیقه‌های رمزنگاری‌شده، شرایط وام‌دهی و وام‌گیری ارزهای دیجیتال را بدون نیاز به واسطه‌های سنتی فراهم کرد.
برای تحقق این هدف، نیاز به یک استیبل کوین پایدار و غیرمتغیر احساس شد. در نتیجه، استیبل کوین دای (DAI) در دسامبر ۲۰۱۷ (آذر ۱۳۹۶) به‌عنوان بخشی از این پروژه معرفی شد. جالب است بدانید که واژه “دای” از یک حرف چینی به‌معنای قرض دادن یا تأمین سرمایه برای وام گرفته شده است.
اگرچه دای توسط بنیاد میکر ساخته شد، اما مدیریت و کنترل کامل آن به میکردائو (MakerDAO)، یک سازمان غیرمتمرکز خودگردان (DAO)، واگذار شد. این ساختار غیرمتمرکز سبب شده که دای به ارزی بدون وابستگی به نهادهای متمرکز تبدیل شود.
نحوه کار دای (DAI)
دای یک استیبل کوین با وثیقه‌گذاری بیش از حد است. این یعنی ارزش وثیقه‌هایی که پشتوانه دای هستند، همواره بیشتر از ارزش توکن‌های دای صادرشده است. این ویژگی باعث می‌شود که نوسانات بازار کریپتو کمترین تأثیر را بر ارزش دای داشته باشد. هر واحد دای به صورت ۱:۱ به دلار آمریکا وابسته است.
در مقایسه با سیستم‌هایی مانند تتر، دای از چندین روش برای حفظ ثبات قیمت استفاده می‌کند:
۱. حساب‌های صندوق و نگهدارنده
این حساب‌ها نقش صدور یا حذف توکن‌های دای را بر عهده دارند. فرآیند صدور دای تنها زمانی انجام می‌شود که وثیقه‌گذاری کافی در سیستم ثبت شده باشد.
۲. کارمزد پایداری (Stability Fee)
این کارمزد، مشابه بهره وام عمل می‌کند و زمانی پرداخت می‌شود که کاربر بخواهد دای را به سیستم بازگردانده و وثیقه رمزارزی خود را آزاد کند.
- نرخ کارمزد به شرایط عرضه و تقاضای دای بستگی دارد؛ زمانی که عرضه بیش از تقاضا باشد، کارمزد افزایش می‌یابد و برعکس. این مکانیسم به حفظ تعادل عرضه و تقاضا کمک کرده و قیمت دای را پایدار نگه می‌دارد.
۳. نرخ پس‌انداز دای (DAI Savings Rate – DSR)
یکی دیگر از ابزارهای حفظ ثبات قیمت دای، قراردادهای DSR هستند. این سیستم مانند یک حساب پس‌انداز بانکی عمل می‌کند، اما برخلاف بانک‌ها، نیازی به نهاد متمرکز ندارد.
- در این سیستم، اگر دای‌های خود را در قرارداد DSR قفل کنید، بهره‌ای پایدار دریافت خواهید کرد.
- برای مثال، اگر ۱۰۰ واحد دای را با نرخ بهره ۳.۳ درصد در یک سال قفل کنید، پس از پایان دوره، ۱۰۳.۳ واحد دای دریافت خواهید کرد. منابع مالی این بهره از طریق کارمزدهای پایداری تأمین می‌شود.
دای (DAI) به‌عنوان یک استیبل کوین غیرمتمرکز، نقشی کلیدی در دنیای مالی غیرمتمرکز (DeFi) دارد. این ارز دیجیتال با ترکیب وثیقه‌گذاری هوشمندانه، مدیریت پایدار و مکانیزم‌های متنوع، توانسته جایگاه خود را به‌عنوان یک گزینه قابل اعتماد برای کاربران در سراسر جهان تثبیت کند.
سیستم وثیقه‌گذاری دای (DAI)
یکی از ویژگی‌های کلیدی دای، سیستم وثیقه‌گذاری هوشمند آن است که فرایند صدور و حذف دای را به صورت خودکار و غیرمتمرکز مدیریت می‌کند. این سیستم از دو بخش اصلی تشکیل شده است: حساب‌های والت (Vault) و نگهدارنده‌ها یا کیپرها (Keepers).
۱. حساب‌های والت (Vault)
حساب‌های والت به‌عنوان محلی برای ذخیره وثیقه‌های رمزارزی عمل می‌کنند. عملکرد آن‌ها به این صورت است:
- کاربران می‌توانند دارایی‌هایی مانند اتریوم یا سایر ارزهای دیجیتال پشتیبانی‌شده را به حساب والت واریز کنند.
- در مقابل وثیقه‌های سپرده‌شده، توکن‌های DAI جدید ایجاد و به کاربر ارائه می‌شود.
- هر زمان که کاربر تصمیم به بازپرداخت وام داشته باشد، با بازگرداندن توکن‌های دای به سیستم، وثیقه‌های خود را آزاد می‌کند.
- پس از بازپرداخت، توکن‌های دای مربوطه نابود می‌شوند تا از ایجاد عرضه بیش از حد جلوگیری شود.
تمامی این مراحل توسط قراردادهای هوشمند در بستر بلاک‌چین اتریوم به صورت کاملاً خودکار و امن انجام می‌شود.
۲. مدیریت وثیقه و فرآیند لیکویید شدن
یکی از نقاط حساس این سیستم، اطمینان از ارزش کافی وثیقه در حساب‌های والت است.
- اگر ارزش وثیقه‌های موجود در والت به کمتر از ارزش توکن‌های دای صادرشده برسد (به دلیل نوسانات قیمت رمزارزها)، حساب والت لیکویید (Liquidated) و تصفیه می‌شود.
- در این مرحله، وثیقه‌های حساب به فروش گذاشته می‌شود تا بدهی‌های ایجادشده پوشش داده شود.
۳. نقش نگهدارنده‌ها (Keepers)
حساب‌های کیپر نقش مهمی در پایداری سیستم دارند. وظیفه اصلی آن‌ها، تأمین نقدینگی موردنیاز برای تسویه حساب‌های والت‌هایی است که ارزش وثیقه آن‌ها ناکافی شده است.
- کیپرها وثیقه‌های لیکوییدشده را خریداری می‌کنند و بدهی‌ها را پرداخت می‌کنند.
- این سازوکار تضمین می‌کند که گردش دای ثابت بماند و سیستم از نوسانات شدید قیمت در امان باشد.
سیستم وثیقه‌گذاری دای با استفاده از ابزارهای پیشرفته مانند قراردادهای هوشمند، حساب‌های والت و کیپرها، توانسته است ثبات و پایداری خود را در اکوسیستم مالی غیرمتمرکز تضمین کند. این سیستم، در عین تمرکززدایی، کارایی بالایی برای کاربران فراهم کرده و دای را به یکی از محبوب‌ترین استیبل کوین‌ها در دنیای کریپتو تبدیل کرده است.
پشتوانه دای (DAI)
یکی از ویژگی‌های متمایز دای در مقایسه با استیبل کوین‌هایی مانند تتر (USDT)، عدم وابستگی به پشتوانه ارزهای فیات است. دای توسط مجموعه‌ای از استیبل کوین‌ها و ارزهای دیجیتال مختلف پشتیبانی می‌شود که این تنوع، انعطاف‌پذیری بیشتری به سیستم می‌بخشد.
از جمله ارزهای پشتیبان دای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یواسدی کوین (USDC) و پکس دلار (USDP): این دو استیبل کوین بیشترین سهم در سبد پشتوانه دای را دارند.
- اتریوم (ETH): به‌عنوان یکی از رمزارزهای پایه‌ای در اکوسیستم دای.
- رپد بیت کوین (WBTC): نسخه‌ای توکن‌شده از بیت کوین.
- بت (BAT)، کامپاند (COMP) و ترو یواسدی (TUSD): سایر ارزهای دیجیتال که در سبد پشتوانه دای مشارکت دارند.
این ترکیب متنوع از دارایی‌ها، پایداری و انعطاف‌پذیری بیشتری برای دای فراهم می‌کند، اما در عین حال چالش‌هایی را نیز به همراه دارد.
مزایا و معایب دای (DAI)
مزایای دای
- تمرکززدایی کامل: برخلاف بسیاری از استیبل کوین‌ها، دای توسط یک نهاد متمرکز کنترل نمی‌شود. این ویژگی به کاربران کنترل بیشتری بر دارایی‌هایشان می‌دهد.
- ثبات و امنیت بالا: استفاده از قراردادهای هوشمند و پشتوانه متنوع باعث افزایش امنیت و کاهش احتمال شکست سیستم شده است.
- کاربرد گسترده در دیفای (DeFi): دای به یکی از پرکاربردترین استیبل کوین‌ها در پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز تبدیل شده است.
- شفافیت در پشتوانه: تمامی اطلاعات مربوط به دارایی‌های پشتیبان دای در دسترس عموم قرار دارد.
- ثبات قیمت نسبتاً خوب: با وجود نوسانات بازار، دای توانسته قیمت خود را نزدیک به ۱ دلار حفظ کند.
معایب دای
- نوسانات سبد پشتوانه: ارزش ارزهای دیجیتال موجود در سبد پشتوانه ممکن است به شدت نوسان کند و روی پایداری سیستم تأثیر بگذارد.
- خطر دی‌پگینگ: اگر ارزهای دیجیتال پشتوانه دچار فروپاشی شوند، امکان جدا شدن قیمت دای از دلار آمریکا (دی‌پگینگ) وجود دارد.
- استفاده از استیبل کوین‌های متمرکز: وجود دارایی‌هایی مانند USDC در پشتوانه دای، برخی از مزایای تمرکززدایی آن را زیر سؤال می‌برد.
دای (DAI) با استفاده از یک سیستم وثیقه‌گذاری هوشمند و ترکیب متنوعی از دارایی‌های دیجیتال، توانسته جایگاه ویژه‌ای در بازار استیبل کوین‌ها به دست آورد. با وجود مزایای بی‌شمار آن در ثبات، شفافیت و کاربرد در دیفای، چالش‌هایی مانند نوسانات سبد پشتوانه و ریسک دی‌پگینگ باید به دقت مدیریت شوند تا این سیستم غیرمتمرکز پایدار باقی بماند.
مقایسه تتر (USDT) و دای (DAI)
تتر و دای هر دو از استیبل کوین‌های شناخته‌شده در بازار ارزهای دیجیتال هستند. اگرچه هر دو هدف مشابهی، یعنی حفظ ثبات قیمت و ارتباط با دلار آمریکا را دنبال می‌کنند، اما از نظر ساختار، حاکمیت، پشتوانه و عملکرد تفاوت‌های اساسی دارند. در ادامه، این دو استیبل کوین را از جنبه‌های مختلف مقایسه می‌کنیم:
۱. پشتوانه
- تتر (USDT):
تتر توسط ذخایر فیات و معادل‌های نقدی پشتیبانی می‌شود. بااین‌حال، شفافیت شرکت تتر لیمیتد در اعلام جزئیات پشتوانه‌های خود همواره مورد انتقاد بوده و چندین بار تحت بررسی‌های قانونی قرار گرفته است. - دای (DAI):
دای از سیستم وثیقه‌گذاری بیش از حد استفاده می‌کند و توسط مجموعه‌ای از ارزهای دیجیتال و استیبل کوین‌ها پشتیبانی می‌شود. این ساختار شفافیت بیشتری دارد و کاربران می‌توانند اطلاعات مربوط به پشتوانه‌ها را به‌صورت زنده مشاهده کنند.
۲. غیرمتمرکز بودن
- تتر (USDT):
تتر تحت مدیریت متمرکز شرکت تتر لیمیتد قرار دارد. این شرکت کنترل کامل بر عرضه و گردش تتر دارد و حتی امکان مسدودسازی یا سوزاندن توکن‌ها را نیز مطابق با دستورات قانونی دارد. - دای (DAI):
دای توسط سازمان غیرمتمرکز میکردائو (MakerDAO) اداره می‌شود. حاکمیت این استیبل کوین به‌صورت غیرمتمرکز است و کاربران می‌توانند از طریق رأی‌دهی، در تصمیم‌گیری‌های مربوط به پروتکل مشارکت کنند.
۳. نقدشوندگی
- تتر (USDT):
تتر با ارزش بازار ۱۳۸ میلیارد دلار (در زمان نگارش این متن) استیبل کوینی با بالاترین نقدشوندگی در بازار است. - دای (DAI):
دای با ارزش بازار ۵ میلیارد دلار، نقدشوندگی کمتری نسبت به تتر دارد و در رتبه‌های پایین‌تر بازار قرار گرفته است.
۴. امنیت و ریسک
- تتر (USDT):
تتر روی بیش از ۳۰ بلاک‌چین مختلف فعالیت می‌کند. این تنوع بلاک‌چین‌ها امنیت تراکنش‌ها را افزایش می‌دهد. اما شفافیت پایین پشتوانه‌ها و برخی چالش‌های قانونی از جمله قوانین میکا در اروپا، ریسک‌هایی برای معاملات تتر ایجاد کرده است. - دای (DAI):
دای از یک سیستم الگوریتمی وثیقه‌گذاری استفاده می‌کند. اگر ارزش ارزهای پشتوانه آن دچار فروپاشی شود، خطر دی‌پگینگ (فاصله گرفتن قیمت از ۱ دلار) وجود دارد. بااین‌حال، این ریسک تاکنون مدیریت شده و دای تنها یک بار در سال ۲۰۱۷ دی‌پگینگ جزئی داشته است.
۵. کارمزد تراکنش
- تتر (USDT):
به دلیل فعالیت در شبکه‌های متعدد، تتر گزینه‌های کم‌هزینه‌تری مانند الگورند، سولانا و پالیگان را برای کاهش کارمزد تراکنش فراهم کرده است. - دای (DAI):
دای تنها روی شبکه اتریوم فعال است. بنابراین، کارمزدهای تراکنش آن مستقیماً به شلوغی شبکه اتریوم بستگی دارد که گاهی می‌تواند بسیار بالا باشد.
جدول مقایسه تتر و دای
| ویژگی | تتر (USDT) | دای (DAI) |
|---|---|---|
| سال راه‌اندازی | ۲۰۱۴ | ۲۰۱۷ |
| شرکت پشتیبان | تتر لیمیتد | میکردائو |
| بلاک‌چین فعال | بیش از ۳۰ شبکه | اتریوم |
| پشتوانه | ذخایر فیات | وثیقه رمز ارزی |
| حاکمیت | متمرکز | غیرمتمرکز |
| نقدشوندگی | بالا | متوسط |
| امنیت (بلاک‌چین) | بالا | بالا |
| ریسک معاملات | متوسط | پایین |
| کارمزد تراکنش | قابل کاهش با انتخاب شبکه | وابسته به شلوغی شبکه اتریوم |
هرکدام از این استیبل کوین‌ها نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارند:
- تتر برای کسانی که به نقدشوندگی و هزینه کمتر تراکنش اهمیت می‌دهند، گزینه‌ای مناسب‌تر است.
- دای انتخاب بهتری برای کاربرانی است که شفافیت، تمرکززدایی و استفاده در دیفای را در اولویت قرار می‌دهند.
کاربردهای تتر (USDT) و دای (DAI)
استیبل کوین‌های تتر و دای به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود در حوزه‌های مختلفی از امور مالی، تبادل، دیفای، پرداخت‌ها و موارد دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه، کاربردهای این دو استیبل کوین در زمینه‌های مختلف بررسی می‌شود.
۱. استفاده در معاملات
استیبل کوین‌ها به دلیل ثبات قیمتی خود، ابزار مناسبی برای تبادل ارزش در بازارهای ارز دیجیتال هستند.
- تتر (USDT):
تتر بیشترین نقش را در معاملات رمزارزی ایفا می‌کند. این استیبل کوین به‌عنوان جفت ارزی اصلی در بیشتر صرافی‌های متمرکز (CEX) داخلی و خارجی، از جمله معاملات همتابه‌همتا (P2P)، مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاربران ترجیح می‌دهند به دلیل شناخت گسترده و نقدشوندگی بالا، از تتر برای خرید و فروش دارایی‌های دیجیتال خود استفاده کنند.- بااین‌حال، قوانین میکا (MiCA) در اتحادیه اروپا ممکن است استفاده از تتر در این منطقه را محدود کند و در نتیجه، جایگزینی با استیبل کوین‌هایی مانند USDC یا DAI محتمل باشد.
- دای (DAI):
در معاملات صرافی‌های متمرکز، دای کمتر به‌عنوان جفت ارزی استفاده می‌شود. اما کاربران می‌توانند دای را برای ذخیره ارزش و معاملات خاص، به‌ویژه در پروتکل‌های غیرمتمرکز، به‌کار بگیرند.
۲. استفاده در دیفای (DeFi)
در حوزه مالی غیرمتمرکز (DeFi)، دای و تتر کاربردهای گسترده‌ای دارند، اما هرکدام نقش متفاوتی ایفا می‌کنند:
- دای (DAI):
دای به دلیل غیرمتمرکز بودن و شفافیت بیشتر، گزینه‌ای محبوب برای استفاده در برنامه‌های دیفای است. این استیبل کوین در موارد زیر کاربرد گسترده‌ای دارد:- وام‌دهی و وام‌گیری: کاربران می‌توانند دای را برای تأمین نقدینگی یا دریافت وام در پروتکل‌هایی مانند Aave یا MakerDAO استفاده کنند.
- تأمین نقدینگی: در صرافی‌های غیرمتمرکزی مانند یونی‌سواپ (Uniswap)، دای به دلیل ثبات و شفافیت بالا، به‌عنوان یکی از انتخاب‌های برتر برای تأمین نقدینگی محسوب می‌شود.
- تتر (USDT):
با اینکه تتر بیشتر در صرافی‌های متمرکز به‌کار می‌رود، اما به دلیل محبوبیت و نقدشوندگی بالا، همچنان در پروتکل‌های دیفای مانند یونی‌سواپ و Curve، برای تأمین نقدینگی و مبادلات غیرمتمرکز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۳. استفاده در پرداخت‌ها
- تتر (USDT):
به دلیل شناخت جهانی و پذیرش گسترده، تتر گزینه‌ای محبوب برای پرداخت‌های آنلاین و خرید کالا و خدمات است. بسیاری از تجار، فروشگاه‌های آنلاین و حتی کسب‌وکارهای فیزیکی، تتر را به‌عنوان یکی از روش‌های پرداخت می‌پذیرند. - دای (DAI):
اگرچه دای به دلیل ثبات قیمت، پتانسیل بالایی برای استفاده در پرداخت‌ها دارد، اما به دلیل شناخت کمتر عمومی، هنوز نقش پررنگی در این حوزه ایفا نکرده است. با گسترش برنامه‌های غیرمتمرکز و افزایش آگاهی عمومی نسبت به مزایای دای، این روند می‌تواند تغییر کند.
تتر و دای هر دو استیبل کوین‌هایی پرکاربرد هستند، اما تفاوت‌هایی در نوع استفاده و پذیرش آن‌ها وجود دارد:
- تتر (USDT): بیشتر در معاملات متمرکز، پرداخت‌ها و معاملات P2P نقش دارد و به دلیل نقدشوندگی بالا، گزینه‌ای محبوب است.
- دای (DAI): بیشتر در برنامه‌های دیفای، وام‌دهی و تأمین نقدینگی و به‌عنوان ابزاری برای حفظ شفافیت و تمرکززدایی به کار می‌رود.
آینده تتر (USDT) و دای (DAI)
آینده استیبل کوین‌های تتر و دای به عوامل متعددی از جمله قوانین و مقررات، تحولات بازار و استراتژی‌های توسعه‌دهندگان آن‌ها بستگی دارد. در این بخش، چالش‌ها و چشم‌اندازهای آتی این دو استیبل کوین را بررسی می‌کنیم.
چالش‌های پیش‌رو
۱. چالش‌های تتر (USDT):
- عدم شفافیت:
تتر مدت‌هاست به‌خاطر عدم ارائه شفافیت کافی در مورد ذخایر پشتوانه خود، مورد انتقاد نهادهای نظارتی قرار دارد. این عدم شفافیت می‌تواند در آینده اعتماد سرمایه‌گذاران و کاربران را تضعیف کند. - فشار قانونی:
قوانین جدید نظارتی، به‌ویژه در ایالات متحده و اتحادیه اروپا، می‌توانند فعالیت تتر را محدود کنند. برای مثال، قانون میکا (MiCA) در اتحادیه اروپا ممکن است تتر را از معاملات صرافی‌های این منطقه حذف کند. - رقابت فزاینده:
ظهور استیبل کوین‌های متمرکز دیگر مانند USDC و غیرمتمرکزهایی همچون DAI، جایگاه تتر را به چالش کشیده است.
۲. چالش‌های دای (DAI):
- وابستگی به استیبل کوین‌های متمرکز:
در حال حاضر، دای حدود ۴۰٪ از پشتوانه خود را به USDC اختصاص داده است. این وابستگی به یک استیبل کوین متمرکز، استقلال و تمرکززدایی کامل دای را تهدید می‌کند. - نوسانات بازار رمزارزها:
دای از ارزهای دیجیتال به‌عنوان وثیقه استفاده می‌کند. نوسانات شدید قیمت این دارایی‌ها ممکن است خطر دی‌پگینگ را افزایش دهد. - پذیرش عمومی محدود:
در مقایسه با تتر، دای هنوز در میان کاربران عمومی و خارج از فضای دیفای، محبوبیت کمتری دارد.
چشم‌انداز آینده
۱. چشم‌انداز تتر (USDT):
- تأثیر قوانین میکا:
اگر قوانین میکا در اتحادیه اروپا تتر را محدود کند، احتمالاً شاهد حذف USDT از صرافی‌های اروپایی خواهیم بود. این مسئله می‌تواند سهم بازار تتر را کاهش دهد، اما در صورت عبور از این مانع، تتر جایگاه خود را تقویت خواهد کرد. - بهبود شفافیت:
شرکت تتر لیمیتد ممکن است با افزایش شفافیت درباره ذخایر پشتوانه، به انتقادها پاسخ دهد و اعتماد کاربران و نهادهای نظارتی را بازیابد. - حفظ رهبری بازار:
با وجود چالش‌ها، نقدشوندگی بالا و حضور گسترده در صرافی‌ها می‌تواند تتر را همچنان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین استیبل کوین‌ها در بازار حفظ کند.
۲. چشم‌انداز دای (DAI):
- کاهش وابستگی به USDC:
برنامه‌های بنیاد میکردائو برای کاهش وابستگی دای به استیبل کوین‌های متمرکز، آینده‌ای شفاف‌تر و غیرمتمرکزتر را برای این استیبل کوین رقم خواهد زد. - گسترش در دیفای:
با رشد روزافزون برنامه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi)، دای می‌تواند نقش پررنگ‌تری در پروتکل‌های وام‌دهی، تأمین نقدینگی و مبادلات غیرمتمرکز ایفا کند. - جذب کاربران بیشتر:
افزایش آگاهی عمومی درباره مزایای دای، به‌ویژه تمرکززدایی و شفافیت، می‌تواند به پذیرش گسترده‌تر آن منجر شود.
آینده تتر و دای به عوامل خارجی مانند قوانین نظارتی و چالش‌های داخلی هر پروژه بستگی دارد:
- تتر (USDT): ممکن است در برابر فشارهای نظارتی و رقابت‌ها دچار تغییرات شود، اما با بهبود شفافیت و حفظ نقدشوندگی بالا، همچنان رهبری خود را در بازار حفظ کند.
- دای (DAI): با کاهش وابستگی به استیبل کوین‌های متمرکز و تمرکز بر گسترش در دیفای، چشم‌اندازی روشن‌تر و جایگاهی قوی‌تر در آینده پیدا خواهد کرد.
جمع بندی
تتر (USDT) و دای (DAI) دو استیبل کوین محبوب با ویژگی‌ها و مزایای متفاوت هستند که در اکوسیستم ارزهای دیجیتال نقش مهمی ایفا می‌کنند. تتر، با پشتوانه ذخایر فیات و نقدشوندگی بالا، به‌عنوان جفت ارزی اصلی در بسیاری از صرافی‌های متمرکز و معاملات همتابه‌همتا شناخته می‌شود. بااین‌حال، انتقادات پیرامون عدم شفافیت پشتوانه و فشارهای نظارتی، به‌ویژه قوانین جدید در اتحادیه اروپا و آمریکا، آینده آن را تا حدی نامشخص کرده است.
در مقابل، دای با استفاده از سیستم وثیقه‌گذاری غیرمتمرکز و شفافیت بالا، جایگاه ویژه‌ای در حوزه دیفای پیدا کرده است، هرچند که وابستگی به استیبل کوین‌های متمرکز همچون USDC چالش‌هایی را برای آن ایجاد کرده است.
تتر همچنان گزینه‌ای مناسب برای معاملات سریع و پرداخت‌ها محسوب می‌شود، در حالی که دای با تمرکز بر غیرمتمرکز بودن و شفافیت، انتخابی محبوب در میان کاربران دیفای است. هر دو استیبل کوین، بسته به نیاز کاربران و توسعه‌های آینده، جایگاه مهمی در بازار ارزهای دیجیتال خواهند داشت.
