شبکه زی کی سینک ZKsync و فناوری zkRollup

شبکه زی کی سینک ZKsync ، برخی از سرمایه‌گذاران به آینده بلندمدت اتریوم امیدوارند و این تعجب‌آور نیست. اکوسیستم نرم‌افزاری غنی، هزاران تراکنش روزانه و رشد مداوم از دلایل اصلی جذابیت اتریوم هستند. اما این شبکه با چالش‌هایی مواجه است، از جمله هزینه بالای تراکنش و کندی فرآیندها. برای غلبه بر این موانع، راه حل‌های نوینی مانند زی‌کی سینک (ZKsync) معرفی شده‌اند تا با افزایش سرعت و کاهش هزینه‌ها، تجربه کاربری را در اتریوم بهبود ببخشند. آینده نشان خواهد داد آیا اتریوم می‌تواند با بهره‌گیری از این فناوری‌های نوظهور، جایگاه خود را در صنعت بلاک‌چین تحکیم کند یا خیر.

شبكه زی‌کی سینک با ارائه راه حل نوآورانه‌ای به نام زی‌کی رول‌آپ (ZK-Rollup)، گام مؤثری در جهت بهبود مقیاس‌پذیری و کارایی اتریوم برداشته است. این فناوری با کاهش چشمگیر هزینه تراکنش‌ها و ارتقاء سطح امنیت، مزایای زیادی را برای کاربران به ارمغان آورده است. زی‌کی رول‌آپ‌ها می‌توانند بدون به مخاطره انداختن امنیت شبکه اتریوم، مقیاس‌پذیری آن را افزایش دهند. این فناوری انقلابی، امکان گسترش و توسعه اکوسیستم نرم‌افزاری اتریوم را که یک شبکه بسیار بزرگ و گسترده محسوب می‌شود با حفظ امنیت فراهم می‌کند.

به منظور آشنایی بیشتر با زی‌کی سینک و رول‌آپ‌های زی‌کی، در این مقاله ابتدا به بررسی ZK-Rollup ها و آشنایی با آن ها و سپس تاریخچه این فناوری انقلابی می‌پردازیم.همچنین به برخی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و قابلیت‌های زی‌کی سینک اشاره خواهیم کرد که باعث شده این فناوری بتواند راه‌حلی مؤثر برای افزایش مقیاس‌پذیری و بهبود کارایی شبکه اتریوم باشد. در ادامه، کاربردها و مزایای بالقوه زی‌کی سینک برای آینده اکوسیستم ارزهای دیجیتال را مورد بررسی قرار خواهیم داد. پس برای آشنایی کامل با این فناوری نویدبخش، تا پایان مقاله همراه ما باشید.

شبکه زی کی سینک (ZKsynk) چیست؟

زی‌کی سینک (ZKsynk) یک بلاک‌چین لایه دوم برای اتریوم است که با استفاده از فناوری نوآورانه زی‌کی رول‌آپ‌ها
(ZK-Rollup)، توانسته است مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم را بهبود بخشد.

آشنایی با ZK-Rollup ها

زی‌کی رول‌آپ‌ها بخشی از داده‌های لایه اول بلاک‌چین را جمع‌آوری می‌کنند و پس از اعتبارسنجی، به صورت خلاصه و ایمن به لایه دوم منتقل می‌کنند. به این ترتیب، حجم عظیمی از داده‌ها به شکل کارآمدتری پردازش شده و ترافیک و هزینه‌های شبکه کاهش می‌یابد. زی‌کی‌سینک با بهره‌گیری هوشمندانه از این فناوری، توانسته گام مهمی در راستای مقیاس‌پذیری و کارایی بیشتر اتریوم بردارد.

رول‌آپ‌های زی‌کی مشابه رول‌آپ‌های آپتیمیستیک (Optimistic) عمل می‌کنند، با این تفاوت که از فناوری زی‌کی برای اثبات اعتبار تراکنش‌ها استفاده می‌کنند.

هر دو نوع رول‌آپ، تراکنش‌ها را از شبکه اصلی اتریوم جمع‌آوری کرده و پس از پردازش، آن‌ها را به صورت بسته‌هایی حاوی صدها تراکنش به لایه اول ارسال می‌کنند.

تفاوت در این است که رول‌آپ‌های زی‌کی با استفاده از اثبات‌های صفرشناختی (Zero-Knowledge) اعتبار تراکنش‌ها را تأیید می‌کنند. این فرایند موجب می‌شود تراکنش‌ها بر اساس قوانین اتریوم به طور کامل ایمن و اعتبارسنجی شوند.

اثبات با دانش صفر

سیستم‌های اثبات دانش صفر (ZKP) یا Zero knowledge Proof روش منحصر به فردی برای تأیید اعتبار تراکنش‌ها بدون نیاز به افشای داده‌های آن‌ها ارائه می‌کنند.

رول‌آپ‌های زی‌کی از این رویکرد استفاده می‌کنند. آن‌ها صرفاً اثبات می‌کنند که داده‌های لازم برای پردازش تراکنش را در اختیار دارند، بدون اینکه نیاز باشد خودِ داده‌ها را فاش کنند.یک روش ZKP باید سه شاخص زیر را پوشش دهد:

1. دانش صفر (Zero Knowledge)
2. کامل بودن (Completeness)
3. سلامتی (Soundness)

نقش های اساسی در سیستم های ZKP

در سیستم‌های اثبات دانش صفر (ZKP)، دو نقش اصلی وجود دارد:

1. اثبات‌کننده (Prover): کسی که می‌خواهد ادعایی را اثبات کند بدون اینکه اطلاعات محرمانه خود را فاش کند.
2. تأییدکننده (Verifier): کسی که ادعای اثبات‌کننده را بررسی و تأیید می‌کند بدون اینکه به اطلاعات خصوصی دسترسی پیدا کند.

می‌توان این مفهوم را با یک قفل ترکیبی مقایسه کرد. اثبات‌کننده می‌تواند قفل را باز کند (ادعای خود را اثبات کند) بدون اینکه رمز عبور را فاش کند. اما احتمال دارد رمز را تصادفی حدس زده باشد. بنابراین با تکرار فرایند، تأییدکننده مطمئن می‌شود که اثبات‌کننده واقعاً رمز را می‌داند.این مثال خوبی برای درک این مفهوم است که ZKP چگونه می‌تواند یک ادعا را بدون افشای اطلاعات اثبات کند.

فرایند اثبات ZKP

به طور خلاصه، فرایند اثبات دانش صفر (ZKP) شامل مراحل زیر است:

1. اثبات کردن (Proving): اثبات‌کننده ادعای خود را اثبات می‌کند بدون فاش کردن اطلاعات.
2. به چالش کشیدن (Challenging): تأییدکننده ادعا را به چالش می‌کشد تا مطمئن شود اثبات تصادفی نیست.
3. تکرار (Repeating): فرایند چندین بار تکرار می‌شود تا احتمال حدس زدن از بین برود.

این فرایند باعث می‌شود ادعا بدون افشای اطلاعات اثبات شود.

دسته بندی ZKP ها

به طور کلی،اثبات های دانش صفر به دو دسته تقسیم می شوند:

ZKP تعاملی

در ZKP تعاملی، اثبات‌کننده و تأییدکننده به طور مستقیم با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. تأییدکننده چالش‌هایی را مطرح می‌کند و اثبات‌کننده باید پاسخ‌هایی ارائه دهد که تأییدکننده را قانع کند. این رفت و برگشت تا زمانی ادامه پیدا می‌کند که تأییدکننده به پاسخ‌های اثبات‌کننده قانع شود.پس این نوع اثبات‌ها نیازمند تعامل دوطرفه مستمر تا اثبات نهایی هستند.

ZKP غیر تعاملی

در NIZKP نیازی به تعامل بین اثبات‌کننده و تأییدکننده نیست. اثبات‌کننده فقط یک پیام حاوی اثبات ریاضی را ارسال می‌کند و تأییدکننده بر اساس آن می‌تواند اعتبار ادعا را تأیید کند.این روش نیازمند توان محاسباتی بالاتری است، اما به دلیل سادگی کاربرد زیادی دارد. از NIZKP در ZK-SNARKs استفاده می‌شود که یکی از محبوب‌ترین کاربردهای ZKP در سال‌های اخیر بوده است.

کاربرد های ZKP

سه نوع کاربرد عمده برای ZKP وجود دارد:

1. مقیاس پذیری بلاک چین (مانند ZK-Rollup ها)
2. اثبات با دانش صفر و هویت غیر متمرکز
3. پروتکل های حریم خصوصی

اگرچه این مفهوم برای عموم چندان آشنا نیست، اما ZKP یکی از بهترین روش‌ها برای افزایش مقیاس‌پذیری و حفظ حریم خصوصی در بلاک‌چین اتریوم است. رول‌آپ‌های زی‌کی با بهره‌گیری از این فناوری، گام مهمی در راستای بهبود کارایی اتریوم برداشته‌اند.

برخی از مزایای استفاده از ZKP ها در شبکه زی کی

یکی از مزایای کلیدی استفاده از فناوری دانش صفر در زی‌کی سینک، کاهش چشمگیر هزینه گس (GAS) در لایه دوم است. زی‌کی سینک می‌تواند هزینه گس شبکه اتریوم را تا 100 برابر کاهش دهد، در حالی که همچنان مطابق با استانداردهای امنیتی اتریوم عمل می‌کند.

علاوه بر این، زی‌کی سینک در توسعه نسخه دوم خود، تا پایان سال 2022 و همزمان با اجرای شاردینگ در اتریوم 2.0 عرضه شد. مطابق انتظار، نسخه جدید می تواند بیش از 100,000 تراکنش در ثانیه را پشتیبانی کند. بنابراین، آینده روشنی در انتظار زی‌کی سینک و مقیاس‌پذیری بیشتر اتریوم است.

افزایش قابلیت مقیاس‌پذیری زی‌کی سینک در نسخه دوم آن، مرهون پروتکل zkPorter است که فناوری‌های زی‌کی رول‌آپ و شاردینگ را ترکیب می‌کند.

همانطور که در توییت منتشرشده توسط شرکت پشتیبان زی‌کی سینک در تاریخ 22 ژوئن 2022 (1 تیر 1401) مشاهده می‌کنید، انتظار می‌رود نسخه دوم این فناوری بتواند بیش از 100 هزار تراکنش در ثانیه را پشتیبانی کند. این یک پیشرفت قابل‌توجه در مقیاس‌پذیری زی‌کی سینک و در نتیجه افزایش کارایی شبکه اتریوم خواهد بود.

یکی دیگر از ویژگی‌های نسخه دوم زی‌کی سینک، پشتیبانی از قراردادهای هوشمند نوشته‌شده با دو زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی (Solidity) و زینک (Zinc) است.

سالیدیتی زبان استاندارد نوشتن قراردادهای هوشمند در اتریوم است، درحالی‌که زینک زبان جدیدی است که به‌طور اختصاصی برای نوشتن قراردادهای هوشمند مورد استفاده در زی‌کی سینک طراحی شده است.

پشتیبانی همزمان از این دو زبان، انتقال و مهاجرت قراردادهای هوشمند از اتریوم به زی‌کی سینک را آسان‌تر می‌کند و یک مزیت رقابتی مهم برای زی‌کی سینک محسوب می‌شود.

معرفی برترین پروژه های ZK-Rollup

رول‌آپ‌های دانش صفر یکی از محبوب‌ترین فناوری‌ها در لایه 2 بلاکچین‌ها هستند.

برخی از مهم‌ترین و معروف‌ترین پروژه‌هایی که از ZK Rollups استفاده می‌کنند عبارتند از:

استارک نت

استارک ‌نت یک شبکه لایه 2 مبتنی بر اتریوم است که از فناوری ZK-Rollup بهره می‌برد. این فناوری باعث می‌شود برنامه‌های غیرمتمرکز بتوانند همزمان از امنیت و عدم تمرکز اتریوم و مقیاس‌پذیری بالای ناشی از سیستم اثبات STARK بهره‌مند شوند. 

STARKs با کاهش چشمگیر نیاز به قدرت محاسباتی، فرایند تأیید تراکنش‌ها را تسریع می‌کنند. هرچند استارک‌نت هنوز توکن خاص خود را ندارد، انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک شاهد عرضه توکن بومی آن باشیم که می‌تواند به رشد این شبکه لایه 2 کمک شایانی کند.

ارزش کل قفل شده : 520 میلیون دلار

پالیگان zkEVM

zkEVM ترکیبی از دو فناوری قدرتمند اثبات بدون دانش (ZK) و ماشین مجازی اتریوم (EVM) است.این فناوری سرعت و امنیت را با رمزنگاری ZK و قابلیت‌های EVM ترکیب می‌کند.همچنین تراکنش‌های انجام شده توسط قراردادهای هوشمند در لایه 2 را می‌توان بدون نیاز به اجرای مجدد در لایه 1 به طور قابل اطمینان تأیید کرد.در نهایت zkEVM با ترکیب این دو فناوری، مزایای زیادی را برای اکوسیستم بلاک‌چین فراهم می‌کند.

ارزش کل قفل شده : 17.67 میلیون دلار

ایمیوتیبل X

ایمیوتیبل ایکس یک راه‌حل لایه 2 مبتنی بر ZK-Rollups برای اتریوم است. ZK-Rollups این شبکه چندین تراکنش را ترکیب و یک اثبات رمزنگاری از تأیید آن‌ها ایجاد می‌کند. این اثبات توسط ماینرها تأیید و در شبکه اتریوم ثبت می‌شود.همچنین این فرآیند باعث می‌شود ایمیوتیبل ایکس بتواند هزاران TPS داشته باشد. ایمیوتیبل X در حال حاضر میزبان بازی‌ها و مارکت‌پلیس‌های بسیاری همچون گادز آنچیند، گلید آو گاردینز و ایلوویوم است. همچنین با پروژه‌ای همچون دیسنترالند و سندباکس ادغام شده است.

ارزش کل قفل شده : 104 میلیون دلار

پروتکل مینا

پروتکل مینا یک ZK Rollup برای شبکه لایه 1 مینا است.این پروتکل تراکنش‌ها را تجمیع و پس از اثبات اعتبار، آن‌ها را روی شبکه اصلی ثبت می‌کند و تراکنش‌ها توسط اثبات‌کنندگان zk-SNARK تأیید می‌شوند.رول‌آپ‌های پروتکل مینا هنوز در حال توسعه بوده و بهره‌برداری نشده‌اند.پس از اجرایی‌شدن، به ارتقای مقیاس‌پذیری و کارایی مینا کمک خواهند کرد.

لوپرینگ

لوپرینگ یک پروتکل لایه 2 برای ایجاد صرافی‌های غیرمتمرکز است.افزایش سرعت و کاهش هزینه تراکنش از اهداف آن است.

همچنین لوپرینگ یک اپلیکیشن روی اتریوم است که قصد دارد پلتفرمی برای مبادلات دارایی‌ها ایجاد کند. از ZK Rollups برای ارائه تسویه حساب سریع‌تر در صرافی‌ها استفاده می‌کند. لوپرینگ توکن LRC را به عنوان توکن بومی خود عرضه کرده است.باید توجه داشته باشیم که یکی از پیشگامان استفاده از ZK Rollups در دنیای کریپتو است.

ارزش کل قفل شده : 108 میلیون دلار

آزتک

آزتک اولین ZK-Rollup متمرکز بر حریم خصوصی در اتریوم است.از رول‌آپ‌های PLONK برای حفظ حریم خصوصی تراکنش‌های کاربران و داپ‌ها استفاده می‌کند.همچنین به کاربران و داپ‌ها امکان می‌دهد بدون افشای اطلاعات، تراکنش‌های خود را انجام دهند. تمرکز اصلی آزتک بر حفظ حریم خصوصی در تراکنش‌هاست اما هنوز توکن بومی معرفی نکرده است. آزتک یکی از بهترین گزینه‌ها برای طرفداران حریم خصوصی در فضای بلاکچین و دیفای است.

ارزش کل قفل شده : 2.78 میلیون دلار

ZKsync

zkSync یک راهکار لایه 2 برای اتریوم است که برای افزایش امنیت و کاهش هزینه طراحی شده است. زی کی سینک امکان برداشت سریع وجوه به لایه 1 اتریوم را فراهم می‌کند و از فناوری ZK-SNARK برای اثبات‌های صفرشناخت استفاده می‌کند. ایردراپ توکن آن یکی از رویدادهای مورد انتظار کاربران است.  zkSync با بهره‌گیری از مزایای فناوری ZK، تجربه کاربری و عملکرد تراکنش‌ها در اتریوم را بهبود می‌بخشد.در نهایت باید توجه داشته باشیم که زی کی سینک یکی از بهترین گزینه‌های لایه 2 برای اتریوم به شمار می‌رود.

پروژه هایی که در بستر ZKsync ساخته شده اند:

• گیت کوین
• تالی
• یرن فایننس
• وان ایچ نتورک
• اسنپ شات
• آرجنت

ارزش کل قفل شده : 383 میلیون دلار

تاریخچه زی کی سینک (ZKsync)

زی‌کی سینک محصول شرکت مَتِر لبز (Matter Labs) است که با هدف رفع چالش مقیاس‌پذیری در اتریوم، فناوری زی‌کی رول‌آپ‌ها را ارائه کرده است.

مَتِر لبز مقیاس‌پذیری را فراتر از صرف افزایش ظرفیت پردازش تراکنش‌ها می‌بیند و آن را آمادگی کلی سیستم بلاک‌چین برای پاسخگویی به نیازهای میلیون‌ها کاربر تعریف می‌کند.

راه‌حل این شرکت بر مبنای عدم نیاز به اعتماد، حفظ حریم خصوصی و افزایش سرعت استوار است. بنابراین می‌توان انتظار داشت زی‌کی سینک بتواند گام مؤثری در جهت مقیاس‌پذیری بیشتر اتریوم باشد.

زی‌کی سینک توسط الکس گلوچفسکی (Alex Gluchowski) و شرکت مَتِر لبز در سال 2018 پایه‌گذاری شد. آقای گلوچفسکی چشم‌انداز خود مبنی بر ارائه راه‌حل ZK برای مقیاس‌پذیری اتریوم را در اواخر 2019 مطرح کرد و زی‌کی سینک را می‌توان اولین راه‌حل لایه 2 مقیاس‌پذیر نامید که از امنیت سطح لایه اول بهره می‌برد و از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کند.زی‌کی سینک موفق شد با ارائه راه‌حلی نوآورانه، گام مهمی در جهت رفع چالش مقیاس‌پذیری اتریوم بردارد.

تاریخچه توسعه زی‌کی سینک بسیار جالب است. این فناوری در تاریخ 15 ژوئن 2020 (26 خرداد 1399) با انتشار نسخه اولیه خود که از سیستم اثبات پلانک (PLONK) استفاده می‌کرد، عرضه شد.

PLONK به زی‌کی سینک امکان داد تا تنظیمات یکسان و ایمنی را برای پردازش حجم بالایی از تراکنش‌های غیرمتمرکز فراهم کند.

در سال‌های 2020 و 2021 نیز با به‌روزرسانی‌های مداوم، ظرفیت پردازشی زی‌کی سینک به بیش از 2000 تراکنش در ثانیه رسید که دستاورد بزرگی در مقایسه با 15 TPS (سرعت تراکنش) شبکه اصلی اتریوم به‌شمار می‌رود.

شبکه زی کی سینک (ZKsync) چگونه کار می کند؟

زی‌کی سینک یک پروتکل لایه 2 مبتنی بر فناوری زی‌کی رول‌آپ است. رول‌آپ‌های زی‌کی، تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی اتریوم و در لایه 2 جمع‌آوری و پردازش می‌کنند. سپس اعتبار آنها را اثبات و به صورت یک تراکنش جمع‌شده به لایه اول ارسال می‌کنند.

با این کار، نیاز به اعتبارسنجی تک‌تک تراکنش‌ها روی لایه اول حذف شده و بار شبکه کاهش می‌یابد. زی‌کی سینک از این معماری برای افزایش مقیاس‌پذیری اتریوم استفاده می‌کند.

تراکنش جمع‌شده‌ای که از سوی زی‌کی سینک به لایه اول ارسال می‌شود، در واقع حاوی اثبات اعتبار رمزنگاری‌شده‌ای به نام SNARK است. SNARK مخفف عبارت “اثبات مختصر و غیرتعاملی دانش صفر” (Succinct Non-interactive Knowledge Argument) می‌باشد و اعتبار تراکنش‌های انجام‌شده در لایه دوم را تأیید می‌کند.

این اثبات اعتبار پس از ارسال به لایه اول، درون یک قرارداد هوشمند مورد اعتبارسنجی قرار می‌گیرد. به کمک SNARKs، فرایند انتقال داده بین دو لایه به شکلی ایمن و با بهره‌وری بالا انجام می‌شود. این فناوری نقش مهمی در تسهیل تعامل بین لایه‌های مختلف دارد.

در واقع فرض اصلی زی‌کی سینک این است که دارایی‌ها در قراردادهای هوشمند لایه اول یا همان زنجیره اصلی اتریوم نگهداری می‌شوند. اما محاسبات و ذخیره‌سازی داده‌ها به صورت برون‌زنجیره‌ای در لایه دوم انجام می‌گیرد.

اعتبارسنجی SNARKs ارزان‌تر از اعتبارسنجی تک‌تک تراکنش‌هاست. همچنین ذخیره‌سازی برون‌زنجیره‌ای مقرون‌به‌صرفه‌تر از EVM است. این مزایا مقیاس‌پذیری را تا 100 الی 200 برابر افزایش می‌دهد و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد.

کاربرد های شبکه زی کی سینک (ZKsync)

زی‌کی سینک علاوه بر کاهش هزینه‌های تراکنش، ویژگی‌ها و قابلیت‌های مفید دیگری نیز برای کاربران فراهم می‌کند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

بررسی تاریخچه تراکنش‌ها

کاربران می‌توانند با مراجعه به بخش «History» در وب‌سایت زی‌کی سینک، تاریخچه کامل تراکنش‌های خود را مشاهده کنند.

این بخش در سربرگ وب سایت قرار دارد.

مبادله توکن

زی‌کی سینک دارای یک صرافی داخلی و مخصوصی به نام ZigZag است که امکان مبادله و دادوستد توکن‌ها را برای کاربران فراهم می‌کند. از این طریق، کاربران می‌توانند توکن‌های خود را به راحتی در لایه 2 مبادله کنند.

قابلیت استیک

زی‌کی سینک امکان استیک کردن (Staking) را برای کاربران فراهم می‌کند تا بتوانند از طریق آن، سود دریافت نمایند.

رابط کاربری ساده شبکه زی کی سینک

زی‌کی سینک دارای یک رابط کاربری ساده و دوستانه است که کار کردن با آن را آسان می‌کند.

ایجاد NFT

زی‌کی سینک ابزارهای لازم برای ایجاد و مبادله NFT ‌ها را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. کاربران می‌توانند NFT ‌های خود را بسازند و آن‌ها را در لایه 2 منتقل کنند. همچنین امکان انتقال NFT ‌ها به لایه اول نیز وجود دارد. زی‌کی سینک دارای وب‌سایت اختصاصی برای ساخت NFT است که کاربران می‌توانند از آن استفاده کنند.

واریز اتر به کیف پول زی کی

کاربران می‌توانند اتر را از لایه اول به کیف پول زیکی سینک در لایه دوم منتقل کنند. برای انجام این کار، کافی است در صفحه اصلی وبسایت، گزینه اتریوم در پایین سمت راست را انتخاب کرد.

در ادامه،گزینه شبکه اصلی (Mainnet) و سپس Top up را انتخاب کنید.

حال،در قسمت پایین صفحه و بر روی گزینه Bridges و سپس zkSync کلیک کنید تا آدرس کیف پول خود را بر روی زی کی سینک مشاهده کنید.

این آدرس باید متناظر با آدرس کیف پول اتریوم شما (برای مثال آدرس اتریوم در متامسک) باشد.در نهایت،باید مقدار اتری را که قصد دارید ارسال کنید،انتخاب و بر روی گزینه Top up کلیک کنید.

تفاوت زی کی سینک (ZKsync) با رول آپ های آپتیمیستیک و استارک وِر

زی‌کی سینک در عرصه فناوری‌های لایه دوم اتریوم، تنها بازیگر اصلی نیست و رقبایی دارد. بنابراین خالی از لطف نیست که برخی از تفاوت های زی کی سینک و رقبای اصلی اش را مرور کنیم.به طور کلی می توان مهم‌ترین آن‌ها را این‌گونه برشمرد:

• شبکه‌هایی نظیر آربیتروم (Arbitrum) و آپتیمیزم (Optimism) که از فناوری رول‌آپ آپتیمیستیک در لایه دوم بهره می‌برند.
• راه حل لایه دوم دیگری به نام استارک ور (Starkware) که از فناوری مقیاس پذیری زی کی بهره می برد.

تفاوت‌های کلیدی شبکه زی کی سینک و رول‌آپ‌های آپتیمیستیک عبارتند از:

• سرعت پردازش تراکنش‌های درون‌زنجیره‌ای در زی‌کی سینک بالاتر است، چرا که نیازی به دوره تأیید تراکنش وجود ندارد.
• راه‌حل‌های زی‌کی نیازمند قدرت محاسباتی بیشتری هستند، بنابراین برای داپ‌های پرفعالیت زنجیره‌ای مناسب نیستند.
• رول‌آپ‌های آپتیمیستیک قراردادهای هوشمند را مستقیماً روی اتریوم اجرا می‌کنند.
• هر دو رویکردهای معتبری برای افزایش مقیاس‌پذیری اتریوم محسوب می‌شوند.

تفاوت های کلیدی میان شبکه زی کی سینک و استارک ور:

• استارک ور قدیمی تر بوده و سرمایه بیشتری جذب کرده است.
• استارک ور مسیر توسعه بیشتری را طی کرده و اکوسیستم بزرگتری دارد.
• فناوری رول آپ استارک ور اندکی برتر و سریع تر از زی کی سینک است.
• هر دو راه حل های معتبری برای افزایش مقیاس پذیری اتریوم هستند.
• زی کی سینک اکوسیستمی مردمی تر دارد در حالی که شرکت های بزرگ از استارک ور حمایت می کنند.

بهترین اپلیکیشن های غیر متمرکز زی کی سینک

زی‌کی سینک توانسته کاربرد گسترده‌ای در اکوسیستم دیفای و بلاک‌چین پیدا کند.

این شبکه در بیش از 100 پروژه محبوب و اپلیکیشن برتر دی فای از جمله:

• صرافی استیبل کوین کرو
• بهینه‌ساز سود یرن فایننس
• صرافی غیرامانی زیگ‌زاگ
• صرافی مبتنی بر بازارساز خودکار میوت
• پروتکل نقدینگی تیکر

مورد استفاده قرار گرفته است.

پذیرش گسترده زی‌کی سینک در میان سرویس‌های محبوب، نشان‌دهنده مزایا و کارایی این شبکه برای بهبود تجربه کاربری و مقیاس‌پذیری در دنیای دیفای است.در ادامه تعدادی از اپلیکیشن های غیر متمرکز را معرفی می کنیم:

کِرو (Curve)

صرافی غیرمتمرکز کرو از پیشگامان به‌کارگیری مدل بازارساز خودکار (AMM) در کنار یونی‌سواپ بوده است. گرچه هنوز ارزش بسته‌شده چشم‌گیری روی زی‌کی سینک ندارد، اما در سایر زنجیره‌ها ارزش قابل‌توجهی دارد. با افزایش محبوبیت زی‌کی سینک، انتظار می‌رود کرو نیز ارزش بیشتری روی این شبکه بسته‌سازی کند. چراکه مزایای زی‌کی سینک از جمله سرعت و کارمزد اندک برای صرافی‌ها بسیار جذاب است.

یرن فایننس (Yearn Finance)

یرن فایننس یک پروتکل بهینه‌سازی سود است که از راهبردهای مختلف سرمایه‌گذاری برای افزایش بازدهی کیف پول کاربران استفاده می‌کند.

این پروتکل ابتدا روی اتریوم محبوب شد و سپس به سایر زنجیره‌ها نیز گسترش یافت. در حال حاضر یرن روی اتریوم، فانتوم و آربیتروم در دسترس است.

همچنین کاربران زی‌کی سینک نیز می‌توانند از طریق کیف پول آرجنت به یرن دسترسی داشته باشند. پشتیبانی یرن از زی‌کی سینک باعث جذابیت بیشتر این شبکه برای کاربران می‌شود.

زیگ زاگ

زیگ‌زاگ یک صرافی غیرمتمرکز و غیرامانی است که بر پایه زی‌کی سینک کار می‌کند.در زیگ‌زاگ، کاربران با بهره‌گیری از فناوری زی‌کی رول‌آپ‌ها می‌توانند بدون پرداخت گاز، به صورت مستقیم از کیف پول خود توکن‌ها را معامله کنند.

علاوه بر این، زیگ‌زاگ دو راهکار پل زنی بین زی‌کی سینک و اتریوم نیز ارائه می‌دهد که بریج نام دارند.بنابراین زیگ‌زاگ یکی از محبوب‌ترین صرافی‌ها برای کاربران زی‌کی سینک به‌شمار می‌رود.

میوت (Mute.io)

میوت یک صرافی مبتنی بر بازارساز خودکار (AMM) و یک پلتفرم برای فارمینگ، لانچ‌پد و عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) است.

مزایای کلیدی میوت عبارتند از:

• سرعت بالای تراکنش‌ها
• قابلیت سفارش‌های لیمیت
• بهبود حریم خصوصی
• هزینه گس اندک به واسطه استفاده از فناوری زی کی

میوت یکی از صرافی‌های محبوب و پیشرو در زی‌کی سینک به‌شمار می‌رود که مزایای زیادی را برای کاربران به ارمغان آورده است.

پروتکل تیکر (Taker Protocol)

تیکر یک پروتکل نقدینگی مبتنی بر دائو (DAO) است که به کاربران امکان می‌دهد انواع مختلف دارایی‌های دیجیتال از جمله NFT ‌ها و توکن‌ها را مایع‌سازی و اجاره دهند.

مزایای کلیدی تیکر:

امکان مایع‌سازی و اجاره‌دهی انواع دارایی‌های دیجیتال

• مشارکت در وام‌دهی و اجاره NFT‌ها
• بهره‌مندی از مزایای دائو
• فعالیت روی شبکه آزمایشی

تیکر با ارائه راهکارهای نوآورانه نقدینگی، گزینه جذابی برای کاربران در حوزه دارایی‌های دیجیتال است.

بهترین بازار های NFT زی کی سینک

zkSync علاوه بر کاربردهای گسترده دیگر، زیرساخت مناسبی برای بازارها و اکوسیستم NFT نیز فراهم کرده است.

از جمله مهمترین بازارهای NFT مبتنی بر zkSync می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ردیو (Reddio)
• هوم اسپیس (Homespace)
• Tevaera
• tofuNFT
• مینت اسکوئر (Mintsquere)

جمع بندی شبکه زی کی سینک

زی‌کی سینک با بهره‌گیری از فناوری نوآورانه زی‌کی رول‌آپ، گامی موثر در جهت افزایش مقیاس‌پذیری و کارایی اتریوم برداشته است. این فناوری امیدوارکننده می‌تواند آینده روشنی برای بلاک‌چین اتریوم و اکوسیستم دیفای رقم بزند. همچنین زی‌کی سینک با بهره‌گیری از فناوری نوآورانه زی‌کی رول‌آپ، گامی موثر در جهت افزایش مقیاس‌پذیری و کارایی اتریوم برداشته است. این فناوری امیدوارکننده می‌تواند آینده روشنی برای بلاک‌چین اتریوم و اکوسیستم دیفای رقم بزند.

سوالات متداول درباره شبکه زی کی سینک